کارشناسان معتقدند که دخل و خرج صندوق‌های بازنشستگی با هم نمی‌خواند و برهمین اساس، صندوق‌های بازنشستگی از حال صندوق بیمه‌ای خارج شده‌اند و تنها صندوق بودجه‌ای هستند.
زهرا علی‌اکبری – مریم فکری: چند سالی است که صندوق‌های بازنشستگی درگیر بحران ناترازی هستند و بدون تکیه به منابع دولت و بودجه سنواتی نمی‌توانند از پس هزینه‌ها و پرداخت ماهیانه بازنشستگان برآیند.
عوامل مختلفی روی شرایط کنونی صندوق‌ها تاثیرگذار بوده‌اند؛ از تغییرات جمعیتی و افزایش سن امید به زندگی گرفته تا کاهش سن بازنشستگی و افزایش تعداد گروه‌هایی که شامل بازنشستگی پیش از موعد می‌شوند. حالا مجموعه‌ای از عوامل، امکان حمایت از بازنشسته‌ها بدون مراجعه به بودجه دولتی را گرفته است.
چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی از عوامل و ریشه‌های ناپایداری صندوق‌های بازنشستگی داده و نوشته بود که مشکلات مالی صندوق‌های بازنشستگی در بسیاری از موارد محصول ناکارآمدی نظام اقتصادی و تحمیل هزینه‌های ناشی از تورم فزاینده و نرخ بیکاری بالا بوده که باعث کاهش ورودی‌های جدید و در نتیجه کاهش نسبت پشتیبانی در صندوق‌ها شده است.
اما سوال این‌جا کدام‌یک از عوامل سهم بیشتری در بحران ناترازی صندوق‌های بازنشستگی داشته‌اند و بحران در صندوق‌های بازنشستگی از چه دوره‌ای تشدید شد؟ در همین رابطه، سمیرا اسماعیلی، مدیرکل دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت کار، اکبر شیرمحمدی، معاون سابق امور فنی صندوق بازنشستگی کشوری و کارشناس حوزه رفاه و تامین‌اجتماعی و مجتبی قاسمی، کارشناس اقتصادی در میزگرد کاویان گلد به بررسی بحران صندوق‌های بازنشستگی پرداخته شد.
سمیرا اسماعیلی معتقد است: متاسفانه ما برخلاف کشورهای دیگر که افزایش سن بازنشستگی را در دستور کار داشتند و به صورت تدریجی سن بازنشستگی افزایش داده‌اند، در مقابل سن بازنشستگی را کاهش داده‌ایم.
اکبر شیرمحمدی هم می‌گوید: صندوق بازنشستگی دیگر صندوق بیمه‌ای نیست، صندوق بودجه‌ای است. ما فقط از بودجه عمومی دریافت می‌کنیم. کسوراتی هم که ماهانه می‌گیریم، از سال ۱۳۸۱ به بعد اصلا سرمایه‌گذاری نشده است.
مجتبی قاسمی متذکر می‌شود: صندوق‌ها را تبدیل به حیات خلوت سیاستمداران کرده‌اند. سیاستمدار در بازار کار برای اشتغال کم می‌آورد، می‌آید بازنشستگی پیش از موعد می‌گذارد که اشتغال ایجاد کند و نرخ بیکاری را پایین آورد. نتوانسته‌اند اکوسیستم کلان را حل کنند و نرخ بیکاری را پایین آورند، گفته‌اند با ۲۰ سال سابقه خانه بروید و جوان‌ها جای شما بیایند. یعنی صندوق‌ها بار ناکارایی در بازار کار را هم به دوش کشیده‌اند.
آنچه در ادامه می‌خوانید، اولین بخش از میزگرد کاویان گلد درباره بحران صندوق‌های بازنشستگی است.