شاید در هیچ دوره‌ای از تاریخ ایران، حال و روز محیط زیست ایران و حتی جهان تا این حد وخیم نبوده است. اوضاع ایران به واسطه چند عامل شامل موقعیت ما در کمربند خشک کره زمین، توسعه به شدت ناپایدار ناشی از سیاست‌های ویرانگر نیم قرن اخیر و بحران تحریم و جنگ در بعد از انقلاب، بسیار بحرانی‌تر از آن است که بتوان توصیف کرد.
دانش بوم شناسی و محیط زیست در صدر نیازهای هر کشوری است. آموزش و پژوهش‌های دقیق محیط زیستی لازم است تا بتوان برنامه ریزی درستی در جهت مقابله و راه حل مشکلات پیچیده داشت. در این بین نقش دانشمندان و استادان برای تربیت نسل آینده توانمند بیش از هر چیز ضروری است.
من بارها گفته‌ام که مشکل محیط زیست ایران انقراض یوز پلنگ نیست، بلکه انقراض متخصص محیط زیست است. متاسفانه افرادی در داخل حاکمیت – که من به‌شدت به هدفشان مشکوکم – حدود یک دهه است که به متخصصان محیط زیست حمله می‌کنند و حتی برای آنها پرونده‌سازی می‌کنند. این افراد خواسته یا ناخواسته در مسیر ناپایداری ایران حرکت می‌کنند. چون نمی‌توان به پایداری یک سرزمین اعتقاد داشت و برای دانشمندان و متخصصان علم پایداری سرزمین دردسر درست کرد. در کشورهایی که حفظ سرزمین برایشان مهم است سخت دنبال دانشمندانی می‌گردند که به آنها در حفظ سرزمینشان یاری کنند.
پدیده زشت اخراج دانشگاهیان و بدگمانی به متخصصان علم محیط زیست و تنوع زیستی در دولت گذشته به حد اعلای خود رسید. کسانی که می‌خواستند افراد کم‌سواد، ولی هم همسوی خود را در دانشگاه‌ها جا کنند با ابزار گرینش عمومی از دانشگاه اخراج کردند. آسیب این اخراج‌ها برای این آب و خاک قابل محاسبه نیست.
در این یادداشت نام سه نفر را ذکر می‌کنم که در زمره سرآمدان محیط زیست کشورند. کسانی که می‌توانستند مانند بسیاری ایران را ترک کنند، ولی به عشق این آب و خاک در کشور ماندند تا به دانشجویان بیاموزند. من امیدوارم که وزارت عتف، بخصوص شخص وزیر محترم آقای دکتر سیمایی و ریاست محترم جمهور، ضمن بازگشت بی‌وقفه این عزیزان به سر کار، از آنها دلجویی و جبران خسارت کرده و مقدمات جمع آوری گزینش‌های عمومی و سلیقه‌ای را برای همیشه بردارند.
دکتر ابوعلی گلزاری، متخصص پسماند، دارای کارشناسی ارشد، دکتری و پسادکتری و فرصت مطالعاتی از دانشگاه‌های صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی توکیو و عضو بنیاد ملی نخبگان است. گلزاری مجری ده‌ها پروژه در زمینه پسماند است و همیشه به مسئولین، صنایع و شهرداری‌ها مشاوره داده است. او با ۵۴ مقاله و ۱۳۷۳ ارجاع و ۱۰ جلد کتاب و اچ ایندکس ۱۹ نسبت به بسیاری از همکاران دانشگاهی بالاتر است و در صورت ارزیابی عادلانه بدون شک شایسته مرتبه دانشیاری است. گلزاری از سال ۱۳۹۵ در دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران مشغول تدریس بود و در فضای رسانه‌ای بسیار فعال. متأسفانه به بهانه فعالیت‌هایی آگاهی رسانی در فضای مجازی مورد غضب مدیریت وقت دانشگاه تهران قرار گرفت و به دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت رفت. تیغ گزینش عمومی آنجا هم او را تحمل نکرد و مجبور شد که در بخش خصوصی و مشاور به فعالیت‌های خود ادامه دهد.
دکتر مهدی کلاهی، دارای دکتری جامعه شناسی محیط زیست از دانشگاه کیوتوی ژاپن و عضو بنیاد ملی نخبگان است. وی دارای تجربیات و ارتباطات گسترده بین‌المللی است و با ۷۰ مقاله علمی و ۱۵ جلد کتاب و اچ ایندکس ۱۴ فردی در کلاس حرفه‌ای بین المللی است. او از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۲ استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد بود که بایستی به مرتبه دانشیاری تقی می‌کرد با ابزار گزینش عمومی از دانشگاه اخراج شد.
دکتر روح الله نوری، متخصص آب و فارغ التحصیل دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران است. ایشان سوابق بسیار درخشان و روابط بین‌المللی گسترده داشته و دوره‌های تحقیقاتی را در چندین کشور از جمله فنلاند، فرانسه، چین، کره جنوبی، سوئد و تایوان در کارنامه خود دارد. انتشار مقالات بسیار ارزشمند در مجلات معتبری چون نیچر، نیچر کامیونیکیشن، پناس با اچ ایندکس ۴۳ و بیش از ۵۰۰۰ ارجاع از روح الله محققی در کلاس بالای بین المللی ساخته است.
در جامعه‌ای که همه مثل هم فکر می‌کنند انگار کسی فکر نمی‌کند. این متخصصان نماد دلسوزی برای کشور هستند که با کوته‌فکری و حذف آزاد اندیشی توسط عده‌ای معلوم‌الحال نه فقط جامعه دانشگاهی و نسل آینده، بلکه محیط زیست نحیف ایران آسیب خواهد دید و این طرز فکر کوته‌بینانه آب به آسیاب دشمن ریختن است که با ناامید کردن نخبگان کشور، شرایط مهاجرت را فراهم کرده و کشور تهی از افراد دلسوز خبره محیط زیست خواهد شد و کما اینکه تاکنون در مأموریت خویش موفق بوده‌اند، ولی امید همیشه زنده است و ما با کمک شما و رسانه‌ها، صدای مظلومیت آنها را به گوش همه خواهیم رساند.
*استاد دانشگاه تهران
۴۷۲۳۲