کسب درآمد به ارزهای معتبر خارجی، به خصوص دلار آمریکا، برای فعالان دیجیتال ایرانی اهمیتی حیاتی دارد. این درآمدها نه تنها قدرت خرید را در برابر تورم داخلی و کاهش ارزش ریال حفظ می‌کنند، بلکه به طور موثری ثبات مالی افراد را افزایش می‌دهند. با وجود چالش‌های اقتصادی و تحریم در کشور، نقد کردن این درآمدها می‌تواند موضوعی نگران‌کننده باشد که بهتر است تمام این افراد با انواع روش‌های نقد کردن در ایران آشنا باشند.
استفاده از حساب پی‌پال (PayPal)
پی‌پال، به عنوان یک سیستم پرداخت آنلاین محبوب جهانی، امکان تراکنش‌های امن و خرید را فراهم می‌کند و به دلیل مقبولیت بین‌المللی، روش پرداخت رایج در پلتفرم‌های فریلنسری است. با این حال، کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها با محدودیت‌ها و ریسک‌های جدی مواجه‌اند. از جمله این محدودیت‌ها، خطر مسدود شدن حساب به دلیل استفاده با هویت یا IP ایران و دشواری بازگرداندن وجوه مسدود شده، هزینه‌های واسطه‌ها برای افتتاح حساب و نقد کردن موجودی، محدودیت‌های سقف تراکنش و نیاز به مدارک غیرایرانی برای وریفای حساب؛ برای نقد کردن موجودی پی‌پال است. به همین دلایل ایرانیان معمولا از طریق انتقال به حساب بانکی غیرایرانی یا استفاده از صرافی‌های آنلاین برای نقد کردن پی پال اقدام می‌کنند که فرآیند آن شامل ثبت‌نام، احراز هویت، ثبت درخواست فروش، انتقال وجه به صرافی و دریافت معادل ریالی است.
استفاده از وب‌مانی (WebMoney)
وب‌مانی، یک سیستم پرداخت آنلاین روسی فعال از سال ۱۹۹۸، به دلیل عدم تحریم مستقیم ایران، امکان ثبت‌نام و استفاده با مشخصات ایرانی را فراهم می‌کند و با ارائه کیف پول‌های متنوع برای ارزهای رایج و دیجیتال، کارمزد نسبتا پایین، امنیت بالا و احراز هویت ساده، گزینه‌ای در دسترس‌تر از پی‌پال برای ایرانیان محسوب می‌شود، اگرچه مقبولیت جهانی کمتری دارد و ممکن است نیاز به استفاده از سیستم‌های پرداخت دیگر نیز باشد؛ با این حال، برداشت مستقیم به حساب‌های بانکی ایران ممکن نیست و کاربران برای نقد کردن موجودی باید از صرافی‌های آنلاین داخلی که از تبدیل وب‌مانی (WMZ) به ریال پشتیبانی می‌کنند مانند سایت های واسطه استفاده نمایند، که فرآیند آن در نقد کردن درآمد ارزی فراکنش شامل ثبت‌نام، احراز هویت، ثبت درخواست فروش و انتقال وجه به صرافی و دریافت معادل ریالی است و سرعت تسویه در صرافی‌های مختلف متفاوت بوده و تست عملکرد صرافی با مبالغ کم قبل از تراکنش‌های بزرگ توصیه می‌شود.
پرفکت مانی (Perfect Money)
پرفکت مانی، یک سیستم پرداخت الکترونیکی مستقر در پاناما که در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد، تا اواخر سال ۲۰۲۳ یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای کاربران ایرانی بود. دلیل اصلی این محبوبیت، عدم اعمال تحریم‌ها علیه کاربران ایرانی و امکان ثبت‌نام و استفاده آسان با مشخصات ایرانی بود. پرفکت مانی کارمزدهای پایینی داشت (۰.۵ درصد برای حساب‌های وریفای شده و ۱.۹۹ درصد برای حساب‌های وریفای نشده)، امنیت بالایی ارائه می‌کرد و از ارزهای مختلفی مانند دلار، یورو، طلا و بیت‌کوین پشتیبانی می‌نمود. امکان کسب سود سالانه (حدود ۴ درصد) بر روی موجودی حساب و همچنین استفاده گسترده آن توسط بروکرهای فارکس از دیگر جذابیت‌های آن بود. البته طبق قوانین جدید، کاربرانی که پس از تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۲۴ همچنان در حساب پرفکت مانی خود موجودی داشتند، تنها قادر به برداشت آن بودند. این کار احتمالاً از طریق صرافی‌های داخلی (در صورتی که هنوز خدمات برداشت را ارائه می‌دادند) یا تبدیل موجودی به ووچر و فروش آن امکان‌پذیر بوده است. با توجه به محدودیت‌های رسمی و دائمی اعلام شده، اکیدا توصیه می‌شود که کاربران ساکن ایران از پرفکت مانی برای دریافت درآمدهای جدید یا افتتاح حساب جدید استفاده نکنند و برای نقد کردن ارزهای خود از روش ها مانند نقد کردن رولوت، ارزهای دیجیتال یا خدمات شرکت‌های واسط را انتخاب کنند.
دریافت درآمد از طریق ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies) به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، راهکاری قدرتمند برای دور زدن محدودیت‌های سیستم بانکداری سنتی و تحریم‌های بین‌المللی محسوب می‌شوند. این فناوری مبتنی بر رمزنگاری، امنیت بالایی را برای تراکنش‌ها فراهم می‌کند. انتقال ارزهای دیجیتال معمولاً سریع‌تر و با کارمزد کمتری نسبت به روش‌های سنتی مانند حواله‌های بانکی انجام می‌شود. کاربران با در اختیار داشتن کلیدهای خصوصی کیف پول خود، کنترل کاملی بر دارایی‌هایشان دارند. علاوه بر این، ارزهای دیجیتال پتانسیل افزایش ارزش و کسب سود را نیز دارند (هرچند با ریسک نوسانات قیمت همراه هستند) و به دلیل نقدشوندگی بالا، به راحتی قابل تبدیل به سایر ارزها یا پول نقد هستند. این ویژگی‌ها، ارزهای دیجیتال را به گزینه‌ای جذاب برای دریافت و مدیریت درآمدهای ارزی فریلنسرها و یوتیوبرهای ایرانی تبدیل کرده است.
استفاده از خدمات شرکت‌های واسط برای نقد کردن درآمد ارزی
فریلنسرها و یوتیوبرهای ایرانی برای دریافت مستقیم درآمد حاصل از کانال خود با موانع جدی روبرو هستند. به طور مثال یوتیوب برای پرداخت درآمد حاصل از تبلیغات، نیازمند اتصال کانال به یک حساب گوگل ادسنس (Google AdSense) وریفای شده است. فرآیند ساخت و تایید حساب ادسنس برای ساکنین ایران به دلیل نیاز به ارائه آدرس پستی فیزیکی معتبر در خارج از کشور (برای دریافت پین کد تایید)، شماره تلفن خارجی، حساب بانکی بین‌المللی و اطلاعات مالیاتی مطابق با قوانین کشور دیگر، عملا غیرممکن است. تحریم‌های مالی نیز مانع از پرداخت مستقیم درآمد از طرف گوگل به حساب‌های بانکی داخل ایران می‌شود. این موانع، اکثر فریلنسرها و یوتیوبرهای ایرانی را از دسترسی به روش استاندارد جهانی برای کسب درآمد از محتوای خود محروم می‌کند.
برای غلبه بر این چالش‌ها، شرکت‌های واسطه‌ای تحت عنوان شبکه‌های چند کاناله (Multi-Channel Networks یا MCNs) یا سرویس‌های مستقل، به یوتیوبرهای ایرانی کمک می‌کنند. این شرکت‌ها به عنوان پلی بین یوتیوبر و یوتیوب یا فریلسنر و سایت های کاریابی عمل می‌کنند. آن‌ها کانال یوتیوبر را به حساب ادسنس وریفای شده خود (که معمولاً در خارج از ایران ثبت شده) یا به شبکه MCN خود متصل می‌کنند. درآمد کانال توسط یوتیوب به حساب این شرکت‌ها واریز شده و سپس آن‌ها پس از کسر کارمزد، مابقی را به صورت ریالی یا ارزی (مانند تتر) به حساب یوتیوبر در ایران پرداخت می‌کنند.
سخن پایانی
نقد کردن درآمد ارزی در ایران برای فریلنسرها، یوتیوبرها و برنامه‌نویسان، اگرچه با چالش‌های قابل توجهی همراه است، اما امری ممکن و قابل مدیریت است. همانطور که در این گزارش بررسی شد، روش‌های مختلفی از جمله وب‌مانی، ارزهای دیجیتال و استفاده از شرکت‌های واسطه برای یوتیوبرها، راهکارهای عملی برای عبور از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها ارائه می‌دهند.