برخی متخصصان با استفاده از کد ملی بیماران‌شان و نسخه‌های صوری واکسن‌های گارداسیل را به قیمت دولتی می‌خرند و در مطب‌ها به چندین برابر قیمت می‌فروشند .
به گزارش خبرآنلاین،واکسن‌های ۴ و ۹ ظرفیتی گارداسیل چطور سر از مطب‌ها درمی‌آورد و به چند برابر قیمت فروخته می‌شوند؟
هم میهن در گزارشی نوشت:واکسن گارداسیل با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود، به تعداد محدود در داروخانه‌ها توزیع می‌شود و به‌سرعت با قیمت آزاد، سر از بازار سیاه و مطب پزشکان در می‌آورد. واکسن ۴ ظرفیتی ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی، بین ۴ تا ۱۰ میلیون تومان و ۹ ظرفیتی با قیمت مصوب ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی، تا ۱۸ میلیون تومان هم فروخته می‌شود.
محل فروش کجاست؟ غیر از داروخانه، در مطب پزشکان، کلینیک‌ها، دلالان و حتی سایت دیوار فروخته می‌شود. برخی از پزشکان متخصص با استفاده از کد ملی بیماران‌شان، بدون اینکه آنها درخواستی داشته باشند، نسخه صوری تجویز می‌کنند و از این طریق، به تعداد بالا واکسن گارداسیل می‌خرند. آنها واکسن‌های دولتی را با قیمت آزاد و چندبرابری در مطب‌های‌شان می‌فروشند.
سامانه تی‌تک سازمان غذا و دارو و سامانه رسیدگی به شکایات مردمی ۱۹۰ مستقر در وزارت بهداشت، برای پیگیری داروخانه‌هایی که این واکسن را موجود دارند، به‌درستی فعالیت نمی‌کنند. آنها فهرست داروخانه‌ها را ثبت می‌کنند اما یا اطلاعات‌شان اشتباه است یا داروخانه‌ها واکسن‌ها را به آشناها و پزشکان می‌فروشند. نتیجه اینکه، متقاضیان هربار که برای خرید واکسن به داروخانه‌ای که در فهرست سازمان غذا و دارو قرار دارد می‌روند، با این پاسخ‌ها مواجه می‌شوند: «نداریم. تمام کردیم. یک عدد مانده بود، یک‌ساعت پیش فروختیم. ۶ ماه است فروش نداشتیم، به دلال زنگ بزنید، به فلان دکتر مراجعه کنید و….»
واکسن گارداسیل برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی یا زگیل تناسلی در سه دوز تزریق می‌شود. گارداسیل، مورد تایید سازمان جهانی بهداشت است و در سایر کشورها فروخته می‌شود. این واکسن توسط شرکت دارویی «بهستان‌دارو» وارد کشور می‌شود و از طریق شرکت‌های پخش در داروخانه‌ها توزیع می‌شود که نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان‌های مرتبط با ویروس اچ‌پی‌وی به‌ویژه سرطان دهانه رحم، سرطان‌های ناحیه معقد، واژن و حلق دارد و از ابتلا به زگیل تناسلی جلوگیری می‌کند.
کارزاری برای نظارت بر توزیع واکسن
داروخانه‌ها این واکسن را تنها با نسخه متخصص پوست، زنان و عفونی می‌فروشند. برخی هم تنها تاریخ همان روز را قبول می‌کنند و با گذشت یک‌روز، دیگر واکسنی نمی‌فروشند. برخی از داروخانه‌ها هم واکسن را به قیمت آزاد می‌فروشند. فروش این واکسن داستان فراوان دارد و در پی همین ماجراها، ۱۸ دی‌ماه کارزاری با عنوان «درخواست توزیع و عرضه واکسن گارداسیل» ثبت شد که تا روز گذشته ۷ هزار و ۱۳۸ نفر آن را امضاء کرده‌اند.
در بخشی از متن این کارزار که خطاب به وزیر بهداشت نوشته شده، آمده: «با اینکه اطلاعات موجود در سامانه ۱۹۰، سامانه تی‌تک و حتی فاکتورهای خرید سایر افراد نشان می‌دهد که این داروخانه‌ها واکسن گارداسیل را دریافت کرده‌اند، برخی داروخانه‌ها از فروش این واکسن خودداری می‌کنند؛ این اقدام نه‌تنها دسترسی افراد به واکسن را دشوار می‌کند، بلکه باعث ایجاد سردرگمی و نگرانی در میان مردم می‌شود. دومین مسئله، عرضه این واکسن در کلینیک‌ها، مطب‌ها و حتی توسط برخی ماماها با قیمت‌های بسیار بالاست. همچنین تاکنون برنامه دقیقی برای اطلاع‌رسانی به مردم در مورد نحوه تهیه واکسن و توزیع عادلانه آن ارائه نشده است. نبود شفافیت در این فرآیند باعث می‌شود افراد به واسطه‌ها و منابع غیررسمی روی بیاورند که این موضوع، خطراتی ازجمله افزایش قیمت یا دریافت واکسن‌های نامعتبر را به دنبال دارد.»
۵ هزار واکسن در تهران گم شد؟
هانیه قاسمی؛ بیوتکنولوژیست؛ فعال حوزه سلامت و مددکار اجتماعی است. او نویسنده کارزار است و به «هم‌میهن» می‌گوید که قبلاً این واکسن در داروخانه‌های دولتی مثل ۱۳ آبان، ۲۹ فروردین، هلال‌احمر و… توزیع می‌شد و به‌راحتی در دسترس بود. اما حالا، وضعیت فرق کرده و به سختی پیدا می‌شود: «اخیراً سندی به دست ما رسید که نشان می‌داد در ۲۱ دی‌ماه، ۵ هزار واکسن در سطح تهران توزیع شده است. اما توزیع آن به گونه‌ای بوده که هرکس به داروخانه مراجعه کرد، دست خالی برگشت.»
او به مشکل افرادی که برای تزریق دوز دوم و سوم به دنبال واکسن هستند، اشاره می‌کند: «مردم مستأصل‌اند، نمی‌دانیم اسمش را مافیا بگذاریم یا زدوبند. به هر حال واکسنی که یارانه دولتی برایش پرداخت شده و برچسب وزارت بهداشت دارد، با چند برابر قیمت در مطب‌ها فروخته می‌شود. مشخص است که زدوبندی وجود دارد.» به گفته او، به‌محض اینکه واکسن وارد داروخانه می‌شود، نیست می‌شود؛ بدون اینکه به دست متقاضیان برسد. اما در مطب متخصصان زنان، مطب‌های مامایی و متخصصان داخلی و کودکان پیدا می‌شود.
برخی از متقاضیان تست ابتلای‌شان به اچ‌پی‌وی مثبت است و نمی‌توانند واکسن بزنند. سامانه ۱۹۰ و تی‌تک اطلاعات درست و به‌روز شده‌ای ندارد.» قاسمی می‌گوید که کانال فعالی در تلگرام دارند که به‌صورت دقیق با تاریخ، آدرس و ساعت، داروخانه‌هایی که واکسن دارند را معرفی می‌کند. این اطلاعات به‌صورت مردمی ثبت می‌شود. یعنی هر کسی که خرید می‌کند بلافاصله اعلام می‌کند تا نفر بعدی مراجعه کند. قاسمی می‌گوید که اطلاعات این کانال از اطلاعات سامانه‌های وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به‌روزتر است.
چه کاره‌اید که دنبال این واکسن می‌گردید؟
براساس اعلام او، واکسن ۹ ظرفیتی گارداسیل، حدود یک‌ماه و ۴ ظرفیتی، بیش از یک‌هفته است که در تهران پیدا نمی‌شود. در سامانه‌های وزارت بهداشت هم اعلام می‌شود که این واکسن فعلاً موجود نیست اما خبر داریم که در مطب‌ها تزریق می‌شود. آنها از کجا تهیه می‌کنند؟ برخی از متقاضیان می‌گویند که در داروخانه‌ها با آنها بدرفتاری می‌شود. به آنها می‌گویند مگر شما چه کاره‌اید که دنبال این واکسن می‌گردید؟ این واکسن برای افرادی است که روابط نامشروع دارند. درحالی‌که برخی از والدین برای فرزندان نوجوان‌شان به دنبال این واکسن هستند.
به گفته این مددکار اجتماعی، برخی داروخانه‌ها از فروش این واکسن خودداری می‌کنند. اما بلافاصله در سامانه تی‌تک مشخص می‌شود که چند دقیقه قبلش فروش داشته‌اند: «می‌گویند، بروید از دلال بخرید. اما چرا یک دلال باید واکسن لیبل‌دار داشته باشد؟ چطور می‌شود که ۲۰۰-۱۰۰ واکسن از داروخانه خارج می‌شود؟ مسئله تنها خرید این دارو نیست. حتی آموزش لازم برای تزریق این واکسن داده نشده است.»
مافیای واکسن
متقاضیان این واکسن اما تجربه‌های متفاوتی از خرید آن دارند. بعضی می‌گویند که حتی در داروخانه‌ها هم فروش این واکسن به قیمت آزاد است، نه قیمت مصوب. فروش این واکسن به‌صورت دلالی و خارج از شبکه در بازار آزاد انجام می‌شود و وزارت بهداشت نظارتی ندارد. اغلب آنها از اینکه این واکسن به‌صورت آزاد وجود دارد اما در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود، گلایه دارند.
یکی از آنها ساراست. او می‌گوید، جزو افرادی است که نوع پرخطر به‌شمار می‌روند و باید سه دوز این واکسن را تزریق کند. دوز اول را به‌سختی تهیه کرده اما برای دوزهای بعدی به دردسر افتاده: «از سامانه تی‌تک، داروخانه‌ای که واکسن را موجود دارد، پیدا می‌کنم، اما وقتی مراجعه می‌کنم، می‌گویند که نداریم. در سامانه، اشتباه نوشته شده. دوز اول را ۹ ظرفیتی خریدم، داروخانه‌دار گفت که این آخری بود، ۱۰ روز دیگر موعد دوز دوم است، اما اصلاً پیدا نمی‌شود. این بخشی از پروسه درمان است که باید طی شود، درحالی‌که این کمبودها واقعاً از نظر روانی به افراد فشار وارد می‌کند.»
زهرا، متقاضی دیگری است. او یک‌ماه است برای تزریق دوز دوم این واکسن، از این داروخانه به داروخانه دیگر می‌رود، اما دست خالی برمی‌گردد. نگران گذشتن موعد دوز دوم واکسن‌اش است. صبا متقاضی دیگری است: «در شیراز ماماها واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی را در مطب‌ها ۱۶ تا ۱۸ میلیون تومان می‌فروشند. در بیرون از مطب اما هیچ داروخانه‌ای موجود ندارد.»
الناز از کارکنان کادر درمان است و می‌گوید: «هر زمان به هر داروخانه‌ای مراجعه می‌کنیم، می‌گویند یک عدد داشتیم و تمام شد. از آن‌طرف هم داروخانه هلال‌احمر می‌گوید که فقط واکسن ایرانی دارد.» یک‌نفر دیگر هم می‌گوید، در شهرهای دیگر ما را به تهران حواله می‌دهند. رومینا می‌گوید که دوز اول را بزنیم، برای دوز دوم با مشکل مواجه می‌شویم: «من با نسخه پزشک به هر داروخانه‌ای که می‌روم به من می‌گویند، دولتی موجود نداریم؛ فقط آزاد.» کیمیا از تجربه‌اش می‌گوید: «در مطب زنان، واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی را به قیمت ۱۴ میلیون تومان و ۴ ظرفیتی را با قیمت ۷ میلیون تومان تزریق می‌کنند.»
احمد هم دو ماه است در اصفهان به دنبال واکسن گارداسیل برای فرزندش است و پیدا نمی‌کند. هانیه کل داروخانه‌هایی که در سامانه تی‌تک به‌عنوان دارنده واکسن گارداسیل معرفی شده، سر زده اما واکسنی پیدا نکرده: «از کل خانواده خواستم به هر داروخانه‌ای که می‌شناسند سر بزنند اما همه می‌گویند، نداریم یا فقط یکی داشتیم که فروخته شده. اغلب هم این را اضافه می‌کنند که به اشتباه در سایت موجودی ما اعلام شده است. یک‌ماه از نوبت دوم واکسن من می‌گذرد اما هنوز نتوانسته‌ام واکسن پیدا کنم. یکی از داروخانه‌ها به من گفت، ۱۴ میلیون تومان واریز کن، واکسن را در خانه تحویل بگیر.»
یک‌نفر از اراک می‌گوید که نزدیک به ۵ ماه است در این شهر، واکسن پیدا نشده اما در کلینیک‌ها سه‌برابر قیمت می‌فروشند. ملیحه می‌گوید که سال گذشته یکی از پزشکان متخصص زنان، ۳ دوز واکسن ۴ ظرفیتی را ۲۰ میلیون تومان و ۹ ظرفیتی را ۵۰ میلیون تومان تزریق کرده است. دو ماه از موعد تزریق دوز سوم واکسن نیکو گذشته و نمی‌داند دوز سوم را از کجا تهیه کند. او با یکی از داروخانه‌هایی که موجودی داشته، تماس گرفته و متصدی اعلام کرده که سه واکسن برای‌شان آمده که با خودش به خانه می‌برد.
احمد پس از سه روز از طریق سامانه تی‌تک متوجه می‌شود از داروخانه‌ای که ۴ دقیقه با او فاصله دارد، می‌تواند واکسن بخرد. بلافاصله مراجعه می‌کند و داروخانه‌دار می‌گوید ۶ ماه است فروش واکسن نداشته‌اند. او اضافه می‌کند که آگهی فروش این واکسن را در سایت دیوار هم دیده. اغلب متقاضیان می‌گویند که داروخانه‌ها این دارو را تنها به آشناهایشان می‌فروشند.
در سامانه تی‌تک نوشته، موجود است اما داروخانه‌ها می‌گویند، نداریم. حتی تعجب می‌کنند که چطور به این سایت دسترسی داریم. برخی از متخصصان زنان، اسم داروخانه می‌دهند. بیمار که مراجعه می‌کند، متوجه می‌شود که داروخانه تنها به بیماران فلان دکتر واکسن می‌دهد؛ آن هم ۱۲ میلیون تومان. تعدادی از داروخانه‌ها هم خودشان شماره تلفن دلال می‌دهند. برخی هم آدرس پزشک می‌دهند؛ پزشکی در نزدیکی همان داروخانه. اما خودشان اعلام می‌کنند که موجودی ندارند. این ماجرا زمانی خطرناک می‌شود که بیماران پرخطر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هم از تهیه این واکسن ناتوانند و از نظر مالی توانایی خرید آن را در بازار آزاد ندارند.
سوءاستفاده برخی پزشکان از کدملی بیماران
نرگس، یکی از متقاضیان واکسن گارداسیل است اما وقتی به داروخانه مراجعه می‌کند، متوجه می‌شود که با کد ملی‌اش واکسن خریده شده. رسول رضایی، داروساز است و در تهران داروخانه دارد. او از پشت پرده فروش چند میلیون تومانی واکسن گارداسیل در مطب‌ها باخبر است و به «هم‌میهن» می‌گوید که برخی از متخصصان، بدون اینکه بیماران‌شان درخواست واکسن کرده باشند، با استفاده از کدملی‌شان که در پرونده پزشکی ثبت شده، نسخه‌های صوری می‌نویسند، واکسن گارداسیل تجویز می‌کنند و با تعداد بالا از داروخانه‌ها این واکسن‌ها را می‌خرند.
آنها این واکسن‌ها را در مطب‌های‌شان به چند برابر قیمت می‌فروشند. این داروساز می‌گوید گاهی ۱۰ تا ۲۰ واکسن را به همین روش می‌خرند. داروخانه‌ها موظفند با نسخه متخصص این واکسن را بدهند، بنابراین از نظر قانونی تخلفی مرتکب نمی‌شوند. به گفته این داروساز، قیمت واکسن گارداسیل وارداتی ۹ ظرفیتی در داروخانه‌ها براساس قیمت دولتی، ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است و ۴ ظرفیتی آن، ۲ میلیون و ۹۰۰.
این داروساز می‌گوید که شرایط نگهداری این واکسن‌ها در مطب‌ها متفاوت از داروخانه‌هاست: «این واکسن‌ها مانند بسیاری از داروها باید در دمای ثابتی نگهداری شوند، ممکن است در مطب‌ها چنین شرایطی نباشد، فرد هزینه هنگفتی می‌کند اما به‌دلیل رعایت نشدن این نکته، ممکن است اثربخشی واکسن از بین رفته باشد، به هر حال نیروهای داروخانه آموزش‌دیده‌اند و شرایطش را می‌دانند. درحالی‌که منشی یک مطب، حتی ممکن است فراموش کرده باشد و واکسن را در یخچال قرار نداده باشد. درنهایت این واکسن نمی‌تواند ایمنی ایجاد کند.»
به گفته او، داروخانه‌ها سهمیه واکسن گارداسیل دارند و در این میان سهمیه داروخانه‌های دولتی بیشتر است، با این همه او به زدوبندهای شرکت‌های پخش هم اشاره می‌کند: «برخی از شرکت‌های پخش دارو، موضوعی تحت عنوان سبدفروشی دارند. یعنی می‌گویند اگر فلان دارو را بخواهی، باید فلان داروها را هم بخری. در مورد واکسن گارداسیل هم همین اتفاق افتاده است. می‌گویند مثلاً ۱۰ قلم دارو را باید بخرید تا به شما واکسن بدهیم.