حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود در جمع مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی(31 شهریور۱۴۰۳) با اشاره به یکی از درس های زندگی پیغمبر اکرم(ص) یعنی امّت‌سازی و تشکیل «امّت اسلامی» فرمودند:«ما امروز به این درس احتیاج داریم؛ ما امروز فاقد امّت اسلامی هستیم. کشورهای اسلامی زیادند، نزدیک دو میلیارد مسلمان در دنیا زندگی می کنند امّا عنوان "امّت" را نمیتوان بر این مجموعه گذاشت؛ چون هماهنگ نیستند، چون یک‌جهت نیستند.امّت یعنی مجموعه‌ی انسانهایی که در یک جهت، به سوی یک هدف، با یک انگیزه دارند حرکت میکنند؛ ما این‌جور نیستیم، ما متفرّقیم.»
جهان اسلام به دلیل ویژگی های سرزمینی و جمعیتی، ثروت و موقعیت، اگر تبدیل به یک امت متحد شود، دسیسه های قدرت های بزرگ برای ایجاد اختلاف در میان مسلمانان را خنثی خواهد کرد.به همین دلیل است که استکبار جهانی به رهبری آمریکا،برنامه ایجاد تفرقه در جهان اسلام را برای جلوگیری از تشکیل امت اسلامی به عنوان یک اصل در دستور کار خود قرار داده است. با ظهور نومحافظه کاران آمریکا در دوره «جرج بوش پسر» دو تن از آنان به نامهای توماس فریدمن و مایکل لدین،پس از اجرای یک پروژه های تحقیقاتی اعلام کردند که دنیای غرب اگر به امنیت آتی خود می اندیشد باید از هیچ تلاشی برای جلوگیری از یکپارچگی مسلمانان خودداری نکند.آنها با تاکید بر اینکه زمینه ایجاد این شکاف وجود دارد؛ به دولتمردان غرب توصیه کردند که از این به بعد از مفهوم جهان اسلام که تداعی یک امت واحد داشته و در کُلیت،اتحاد اسلامی را تداعی می کند استفاده نکرده و به جای آن از واژه «مسلمانان جهان» استفاده کنند. در این دوره،تلاش نومحافظه کاران برای ایجاد تفرقه در جهان اسلام به یکی از عناصر «جنگ نرم» غرب تبدیل شد.هدف اصلی آنان همانگونه که رهبر انقلاب هم در سخنرانی خود بیان کردند: «فعال کردن گُسلهای مذهبی درون دنیای اسلام و بخصوص گسل اعتقادی و دینی» بود.» در بیان تفاوت هائی که بین جنگ نرم و جنگ سخت وجود دارد باید گفت در جنگ سخت معمولا سرزمین ها هستند که ویران می شوند و صدمه می بینند اما در جنگ نرم،اعتقادات و باورهای انسانها دچار آسیب می شوند.در جنگ سخت، آسیب ها و ویرانی سرزمین ها محسوس و ملموس است ولی در جنگ نرم، آثار تخریب و استحاله افکار و اعتقادات در کوتاه مدت احساس نمی شود و در گذر زمان هم به سختی ترمیم می گردد.در جنگ نرم انسان ها،داوطلبانه فرهنگ بیگانه را می پذیرند و گسل های اعتقادی خود را در معرض آسیب قرار می دهند. داستان مسابقه باد و خورشید را معمولا برای مقایسه جنگ سخت با جنگ نرم تعریف می کنند.در این داستان، باد و خورشید تصمیم می گیرند برای درآوردن لباس یک فرد که در کنار رودخانه ای قدم می زند، مسابقه بدهند.باد ادعا می کند که من راحت می توانم پیروز شوم لذا به شدت می وزد و طوفان برپا می کند،اما آن فرد در مقابل طوفان با چسبیدن به شاخه های درختان مقاومت می کند و باد را ناکام می گذارد.خورشید زیرکانه لبخندی می زند و با افزایش دمای خود،شرایطی فراهم می کند تا آن فرد،داوطلبانه لباس خود را در می آورد و برای فرار از گرما وارد رودخانه می شود.در واقع حرکت نرم خورشید باعث می شود تا فرد مورد نظر،داوطلبانه در مسیر هدف خورشید قرار می گیرد.طراحان جنگ نرم نیز با اجرای ترفندهای رسانه ای،فرهنگی و تبلیغی در کشورهای اسلامی، طوری عمل می کنند که مسلمانان داوطلبانه ارزش های اعتقادی خود را ترک کرده و معیارهای غربی را می پذیرند و این اصلی ترین چالشی است که امروز در مقابل تشکیل امت اسلامی قرار دارد. غرب با جنگ نرم خود در کنار تغییر باورهای اعتقادی، با ایجاد اختلاف میان مسلمانان از طریق دامن زدن به اختلافات،فرقه سازی مذهبی و ایجاد گروه های تکفیری و همچنین تشدید اختلاف میان کشورهای مسلمان و رو در رو قرار دادن آنها،اهداف خود را دنبال می کند.دامن زدن به اختلافات میان کشورهای مسلمان از جمله پاکستان و افغانستان، سوریه و ترکیه،عربستان و یمن،عراق و ترکیه و طرح موضوع هلال شیعی،از جمله برنامه های پنهان غرب است. کسانی که می توانند برای مقابله با این چالش ها وارد صحنه شوند با الهام از بیانات اخیر رهبر انقلاب: «خواصّ دنیای اسلامند؛ سیاستمداران، علما، دانشمندان، دانشگاهیان، طبقات بانفوذ و صاحب فکر، شعرا، نویسندگان، تحلیلگران سیاسی و اجتماعی، اینها میتوانند اثر بگذارند.» در همین رابطه راهبرد «دیپلماسی وحدت اسلامی» نیز یکی از توصیه های رهبر انقلاب است که در ابلاغ خود به مناسبت انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین اراکی به سمت دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی (1391/04/24) مطرح کردند.دراین راهبرد،دیپلماسی بر اساس تعاریف متداول، عاملی برای جلوگیری از اختلاف و و ایجاد تفاهم است و جهان اسلام به تقویت دیپلماسی وحدت اسلامی در مقابل منازعه های غیرضروری نیاز دارد.در اجرای این نوع دیپلماسی،باید ارتباط خواص جهان اسلام با یکدیگر و برای رفع مشکلاتی که در برابر تشکیل امت اسلامی،قرار دارد،افزایش یابد.افسران دیپلماسی وحدت اسلامی،نخبگان، روشنفکران، علمای دینی،اصحاب رسانه و دیگر عناصر تاثیرگذار بر افکار مسلمانان هستند.باید در این گفتگوها به اولویت ها و اشتراکات جهان اسلام مثل مسئله آزادی فلسطین توجه شود.
همان گونه که مرحوم آیت الله العظمی بروجردی، نمایندگانی را به دنیا می فرستادند که در مصر موجب تاسیس دارالتقریب شد؛مراجع عظام نیز می توانند در کنار دستگاه های رسمی،نمایندگان خود را برای گفتگو با نخبگان جهان اسلام اعزام نمایند.نهادهایی همچون جامعة المصطفی با هزاران دانش آموخته و دانشجو در داخل و خارج کشور،می بایست در این عرصه فعال باشد.در این مسیر،علمای جهان اسلام و روشنفکران دینی باید ترغیب شوند که در فضای مجازی با قدرت هوشمند،همراه شوند و در سایه بکارگیری فناوری روز،رسالت خود را برای هموار سازی تشکیل امت اسلامی به انجام رسانند.این ظرفیت های بسیار عظیم،منابع قدرت نرم جهان اسلام هستند که چنانچه در خدمت گفتمان «وحدت اسلامی» و «امت سازی» قرار گیرند، می توانند کارهای بزرگی انجام داده و در مقابل جنگ نرم غرب،ایستادگی کنند.