مخالفت عربستان با رای دادن حجاج ایرانی در انتخابات ریاست جمهوری، جمعیتی معادل یک شهر اجازه شرکت در رویداد سیاسی مهم را نخواهد داشت. چرا با وجود بهبود روابط ایران و عربستان، دولت نتوانسته سعودی ها متقاعد به همکاری کند؟
رسول سلیمی: بعثه مقام معظم رهبری در بیانیه ای کوتاه که به تازگی منتشر شد اعلام کرد: «به رغم پیگیری مسئولان ایرانی برای رأی دادن حجاج در شهرهای مکه و مدینه، دولت میزبان (عربستان) با برگزاری انتخابات ۸ تیر موافقت نکرد.» در همین حال سخنگوی ستاد انتخابات پیش از این گفته بود حدود ۴۷ هزار ایرانی در روز انتخابات در مکه و مدینه به سر می‌برند. «غلامرضا رضایی»، مدیر عملیات حج هم پیش‌از این گفته بود پروازهای بازگشت از فرودگاه مدینه تا ۲۲تیر۱۴۰۳ و پروازهای بازگشت از مکه نیز تا ۲۴تیر طول می‌کشد. ناظران سیاسی می گویند تا جمعه هشتم تیر، جمعیتی معادل یک شهر برای بازگشت به کشور در مکه و مدینه به سر می‌برند.
این در حالی است که کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه گفته: «در این مشورت ها تلاش شد تا حجاج ایرانی هم بتوانند پای صندوق های رای مشارکت داشته باشند. امروز در وزارت خارجه مدیرکل خلیج فارس و رییس ستاد انتخابات در خارج از کشور میزبان سفیر عربستان بودند. اخرین مشورت ها با سفیر عربستان نیز انجام شد. همچنین سفیر ما در عربستان با مقامات این کشور در این زمینه تلاش های لازم را به عمل اوردند. امیدواریم بتوانیم در ساعات باقی مانده مشارکت حجاج ایرانی باقی مانده در عربستان را فراهم کنیم.»
کارشناسان روابط بین الملل می گویند یکی از علل این عدم همکاری حل نشدن مسائل فی مابین ایران و عربستان است. عربستان سعودی روابط خود با ایران را در سال ۲۰۱۶ پس از حمله سفارتش در تهران در جریان اختلاف بر سر اعدام شیخ نمر در ریاض قطع کرد. این روابط با درگیری ها، از جمله حملات موشکی به تاسیسات نفتی عربستان سعودی و تانکرها در خلیج فارس توسط انصارالله یمن پیگیری شد.
اما با گذشت یک سال پس از تنش زدایی مجدد روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران، روابط بین رقبای منطقه ای همچنان پرتنش است. در ۱۰ مارس، دو کشور توافق کردند که سفارتخانه ها و سفیران را بازگشایی کنند و به توقف دیپلماتیک هفت ساله پایان دهند. با این حال، پیشرفت کند بوده است و روابط بین دو کشور در سطح حداقلی باقی مانده است. بنابر اخبار منتشر شده در رسانه های داخلی، عربستان سعودی از روز یکشنبه ۱۵ مرداد۱۴۰۲ ماه به طور رسمی فعالیت خود را در محل اصلی سفارت در تهران آغاز کرده است. با این حال هنوز عربستان سعودی واکنش رسمی به این موضوع نداشته است.
مشخص نیست شروع موقت فعالیت‌های دیپلماتیک در هتل اسپیناس پالاس است که قبلا گفته شد عربستان موقتا کارهای سفارت خود را تا زمان اتمام ترمیم ساختمان سفارت به آن جا منتقل خواهد کرد یا اینکه کار تعمیر و مرمت سفارت و کنسولگری سعودی ها به پایان رسیده و در آن مستقر شده اند. یکی از موانع دو طرف همچنان ادعاهای مربوط به میادین نفت و گاز آرش یا الدوره در شمال خلیج فارس است و عربستان و متحدانش از به رسمیت شناختن ادعاهای ایران خودداری می کنند.
با این حال به نظر می رسد با وجود دعوت سران دو کشور در زمان رئیس جمهور فقید ایران، هنوز سردی بر روابط دو کشور حاکم است تا آنجا که عربستان متاثر از عدم رفع اختلافات فی مابین در موضوعات جزئی، حاضر به برگزاری اخذ رای از حجاج ایرانی نیست.
رفع تنش از روابط دو کشور در روزهای پایانی دولت دوازدهم از سوی دریادار شمخانی و به نمایندگی از رهبرانقلاب با سعودی ها آغاز شد و در نهایت با وساطت چین به سرانجام رسید. دولت سیزدهم یکی از دستاوردهای مهم خود را تنش زدایی از روابط با همسایگان ارزیابی می کند اما به نظر رسد فاصله جدی میان آنچه گفته می شود و آنچه در عمل عربستان رفتار می کند وجود دارد. باید دید گره رای گیری از حجاج ایرانی حل خواهد شد؟
311311