بمب هیدروژنی یا بمب گرمایی-هسته‌ای (Thermonuclear Bomb) یکی از مرگبارترین و پیچیده‌ترین فناوری‌های ساخت بشر است که قدرت تخریب آن با هیچ سلاح دیگری در تاریخ قابل مقایسه نیست.
به گزارش کاویان گلد، برخلاف بمب اتمی که از شکافت هسته‌ای استفاده می‌کند، بمب هیدروژنی از فرآیند همجوشی هسته‌ای بهره می‌برد؛ مشابه همان چیزی که در قلب خورشید اتفاق می‌افتد.
«تزار»: غول هسته‌ای قرن بیستم
قوی‌ترین انفجار ثبت‌شده در تاریخ به بمب «تزار» (Tsar Bomba) برمی‌گردد؛ سلاحی آزمایش آن در تاریخ ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ بر فراز مجمع‌الجزایر «نوایا زِملیا» در شمال روسیه انجام شد. موج انفجار آن حتی تا فاصله‌ی ۱۰۰۰ کیلومتری احساس شد و ابر قارچی حاصل از آن به ارتفاعی حدود ۶۰ کیلومتر رسید؛ ارتفاعی که برخی هواپیماهای مسافربری امروزی هم به آن نمی‌رسند.
تأثیراتی فراتر از انفجار
انفجار یک بمب هیدروژنی می‌تواند کل یک شهر را در چند ثانیه به خاکستر تبدیل کند. شدت نور حاصل از آن به‌قدری است که افراد در فاصله‌های بسیار دور، دچار سوختگی شدید و کوری موقت می‌شوند. تشعشعات ناشی از آن نیز آثار بلندمدت دارد؛ از جمله سرطان، ناباروری، جهش ژنتیکی و آلودگی محیط‌زیست برای سال‌ها.
ساختار دو مرحله‌ای: بمبی در دل بمب
فعال‌سازی بمب هیدروژنی به‌سادگی انجام نمی‌شود. برای آغاز فرآیند همجوشی، ابتدا باید یک بمب اتمی کوچکتر درون آن منفجر شود تا دمای چند میلیون درجه‌ای لازم را تولید کند. به همین دلیل، ساخت آن از نظر فنی و مهندسی، پیچیده‌تر و مخرب‌تر از بمب‌های اتمی معمولی است.
توازن وحشت
از زمان تولید بمب‌های هیدروژنی، جهان وارد دوران «بازدارندگی هسته‌ای» شده است. کشورهایی مانند آمریکا، روسیه، چین و فرانسه این سلاح‌ها را به‌عنوان تضمینی برای عدم حمله متقابل نگه می‌دارند. به‌عبارتی، ترس از نابودی متقابل باعث شده این سلاح‌ها هیچ‌گاه استفاده نشوند، اما حضورشان همواره سایه‌ای بر سر امنیت جهانی است.
خطر زمستان هسته‌ای
اگر چند بمب هیدروژنی به‌طور همزمان منفجر شوند، گرد و غبار حاصل می‌تواند برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها جلوی نور خورشید را بگیرد و باعث وقوع زمستان هسته‌ای شود؛ پدیده‌ای که دمای جهانی را به‌شدت کاهش داده و می‌تواند به قحطی، فروپاشی زیست‌محیطی و حتی پایان تمدن انسانی منجر شود.