ضحی معتمدی: «کشتار تپه‌های اوین، ۲۹ فروردین ۱۳۵۴؛ جزئیات، دلایل و تبعات»، محور گفت‌وگو در صدوسومین نشست هفتگی «خانه گفتارها» در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس بود. شامگاه شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ و همزمان با پنجاهمین سالگرد کشتار تپه‌های اوین، این برنامه با سخنرانی هارون یشایایی (تهیه کننده سینمایی و فعال فرهنگی)، فرخ نگهدار (فعال سیاسی و از رهبران سابق سازمان فداییان خلق)، مهدی غنی (پژوهشگر تاریخ و از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق)، مرجان یشایایی (محقق اجتماعی و روزنامه‌نگار حوزه سلامت) و مجید تفرشی (تاریخ‌نگار و سندپژوه) برگزار شد و شماری دیگر از حاضران نیز در جریان جلسه، خاطرات و روایت‌های خود را از آن واقعه تاریخی با مخاطبان در میان گذاشتند.

آنچه در پی می‌آید، خلاصه‌ای از سخنان حاضران در این نشست است:

هدف از برگزاری این جلسه یادبود و بزرگداشت این اشخاص نیست

مجید تفرشی: پنجاه سال پیش، در چنین روزی، در تپه‌های اوین، واقعه‌ای رخ داد که همچنان از نظر سیاسی و تاریخی حائز اهمیت است. در این حادثه، نه نفر از زندانیان سیاسی -که عمدتا از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق بودند - توسط نیروهای ساواک به ضرب گلوله کشته شدند. در آن زمان، روایت رسمی ساواک چنین بود که این افراد در حال فرار بوده‌اند و در جریان این فرار هدف گلوله قرار گرفته‌اند. اما شواهد و بررسی‌های بعدی نشان داد که این افراد عملا قربانی یک اعدام غیررسمی شدند و ماجرا چیزی فراتر از یک درگیری ساده در هنگام فرار بوده است. کشته‌شدگان، بیژن جزنی، حسن ظریفی، سعید کلانتری، احمد جلیلی افشار، عزیز سرمدی، محمد چوپان‌زاده و عباس سورکی، عضو سازمان چریک‌های فدایی خلق، و کاظم ذوالانوار و مصطفی جوان، عضو سازمان مجاهدین خلق، از افراد مهم در رهبری سازمان‌های خود بودند. بیژن جزنی، به‌ویژه، یکی از چهره‌های برجسته‌ جنبش چپ - چه از نظر فکری و چه از منظر توانایی سازماندهی - در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. چنان‌که در آن زمان ذوالانوار از مهم‌ترین رهبران مجاهدین خلق بود. افراد کشته‌شده به‌صورت تصادفی انتخاب نشده بودند. ساواک با هدف و برنامه‌ریزی مشخص، این افراد را حذف کرد؛ زیرا در آن زمان، هریک از آنان در جایگاه‌های کلیدی و تأثیرگذار سازمانی خود قرار داشتند."/>

چرا جزنی و یارانش را در تپه‌های اوین تیرباران کردند؟

تفرشی: هدف از برگزاری این جلسه یادبود و بزرگداشت این اشخاص نیست. سوای بررسی یک موضوع مهم تاریخی در برهه‌ای مهم، آن‌چه این نشست را از منظر تاریخی و سیاسی مهم‌تر می‌سازد، تلاش‌هایی است که در سال‌های اخیر برای بازنویسی تاریخ و تطهیر غیرواقعی چهره‌ ساواک و به ‌طور کلی حکومت پهلوی به‌ویژه در برخی رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور و فضای مجازی در جریان است. این تلاش‌ها گاه با لحن هیجانی، واکنشی و بدون تحلیل دقیق تاریخی همراه است.

چرا جزنی و یارانش را در تپه‌های اوین تیرباران کردند؟

ضحی معتمدی: «کشتار تپه‌های اوین، ۲۹ فروردین ۱۳۵۴؛ جزئیات، دلایل و تبعات»، محور گفت‌وگو در صدوسومین نشست هفتگی «خانه گفتارها» در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس بود. شامگاه شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ و همزمان با پنجاهمین سالگرد کشتار تپه‌های اوین، این برنامه با سخنرانی هارون یشایایی (تهیه کننده سینمایی و فعال فرهنگی)، فرخ نگهدار (فعال سیاسی و از رهبران سابق سازمان فداییان خلق)، مهدی غنی (پژوهشگر تاریخ و از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق)، مرجان یشایایی (محقق اجتماعی و روزنامه‌نگار حوزه سلامت) و مجید تفرشی (تاریخ‌نگار و سندپژوه) برگزار شد و شماری دیگر از حاضران نیز در جریان جلسه، خاطرات و روایت‌های خود را از آن واقعه تاریخی با مخاطبان در میان گذاشتند.

آنچه در پی می‌آید، خلاصه‌ای از سخنان حاضران در این نشست است:

هدف از برگزاری این جلسه یادبود و بزرگداشت این اشخاص نیست

مجید تفرشی: پنجاه سال پیش، در چنین روزی، در تپه‌های اوین، واقعه‌ای رخ داد که همچنان از نظر سیاسی و تاریخی حائز اهمیت است. در این حادثه، نه نفر از زندانیان سیاسی -که عمدتا از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق بودند – توسط نیروهای ساواک به ضرب گلوله کشته شدند. در آن زمان، روایت رسمی ساواک چنین بود که این افراد در حال فرار بوده‌اند و در جریان این فرار هدف گلوله قرار گرفته‌اند. اما شواهد و بررسی‌های بعدی نشان داد که این افراد عملا قربانی یک اعدام غیررسمی شدند و ماجرا چیزی فراتر از یک درگیری ساده در هنگام فرار بوده است. کشته‌شدگان، بیژن جزنی، حسن ظریفی، سعید کلانتری، احمد جلیلی افشار، عزیز سرمدی، محمد چوپان‌زاده و عباس سورکی، عضو سازمان چریک‌های فدایی خلق، و کاظم ذوالانوار و مصطفی جوان، عضو سازمان مجاهدین خلق، از افراد مهم در رهبری سازمان‌های خود بودند. بیژن جزنی، به‌ویژه، یکی از چهره‌های برجسته‌ جنبش چپ – چه از نظر فکری و چه از منظر توانایی سازماندهی – در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. چنان‌که در آن زمان ذوالانوار از مهم‌ترین رهبران مجاهدین خلق بود. افراد کشته‌شده به‌صورت تصادفی انتخاب نشده بودند. ساواک با هدف و برنامه‌ریزی مشخص، این افراد را حذف کرد؛ زیرا در آن زمان، هریک از آنان در جایگاه‌های کلیدی و تأثیرگذار سازمانی خود قرار داشتند.

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *