عادی‌سازی روابط ایران با کشورهای همسایه، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در کنار اعتمادبه‌نفس و توانمندی اثبات‌شده ایران در تأمین امنیت خود، زمینه‌ای کم‌نظیر برای پیشبرد ابتکارات تازه در سطح منطقه فراهم کرده است.در این میان طرح مودت چیست و چرا مطرح شده است؟
زهره نوروزپور: طرح پیشنهادی محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهور برای تأسیس «انجمن گفت‌وگوی کشورهای مسلمان غرب آسیا» که به اختصار «طرح مودت» نام‌گذاری شده است، به نظر پاسخی مبتکرانه به نیازهای مبرم منطقه‌ای در سایه تحولات اخیر است. این طرح که اخیراً در مقاله‌ای مفصل در نشریه اکونومیست منتشر شده است، با الهام از ارزش‌های اسلامی و تأکید بر همگرایی و همکاری میان کشورهای مسلمان تاثیرگذار، فرصتی تازه برای بازتعریف مناسبات منطقه‌ای ارائه می‌دهد.
عادی‌سازی روابط ایران با کشورهای همسایه، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در کنار اعتمادبه‌نفس و توانمندی اثبات‌شده ایران در تأمین امنیت خود، زمینه‌ای کم‌نظیر برای پیشبرد ابتکارات تازه در سطح منطقه فراهم کرده است. از سوی دیگر، ناکارآمدی مزمن نظم موجود در حل بحران‌هایی نظیر فلسطین، یمن و سوریه، که تداوم فجایع انسانی ناشی از حملات وحشیانه رژیم اسرائیل در ماه‌های اخیر گواهی آشکار بر آن است که ضرورت بازطراحی ساختارهای منطقه‌ای را بیش از پیش نمایان کرده است.
طرح مودت، با تأکید بر اشتراکات عمیق دینی و فرهنگی و ارائه رویکردی عمل‌گرایانه و فرصت‌محور به روابط میان کشورهای مسلمان تأثیرگذار، تلاش دارد با ارائه پارادایم‌های جدید منطقه‌ای که دهه‌ها گرفتار رقابت‌ها و تنش‌های فرسایشی بوده است، به فضایی برای صلح، توسعه پایدار و همبستگی تبدیل کند.
طرح مودت بر همکاری‌های اقتصادی، انرژی و امنیتی جمعی به‌عنوان ستون‌های اصلی مناسبات جدید تاکید ویژه‌ای دارد. در حوزه اقتصادی، بر اهمیت یکپارچگی منطقه‌ای، ایجاد سازوکارهای بانکی و تجاری درون‌منطقه‌ای، و تأسیس «صندوق توسعه مودت» برای بازسازی مناطق جنگ‌زده تأکید شده است. در زمینه انرژی، تضمین امنیت مسیرهای انتقال انرژی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌عنوان ابزارهای ایجاد وابستگی متقابل و رشد پایدار معرفی شده‌اند. همچنین، همکاری امنیتی از طریق آتش‌بس‌های پایدار، پیمان‌های عدم تعرض و امنیت آبراه‌های راهبردی منطقه، پایه‌ای برای ثبات و صلح منطقه‌ای محسوب می‌شود. همچنین، طرح مودت مبارزه با افراط‌گرایی را از طریق تقویت وحدت میان مسلمانان شیعه و سنی، مقابله با عوامل تفرقه‌افکن، و کاهش تنش‌های فرقه‌ای با بهره‌گیری از سازوکارهای آموزشی و سیاست‌های هوشمند رسانه‌ای در راستای تقویت وفاق، به‌عنوان یکی از اهداف محوری خود مطرح می‌کند.
در واقع، در شرایط کنونی که نظم جهانی و منطقه‌ای به‌سرعت در حال تحول است و رژیم صهیونیستی به دنبال شکل‌دهی به ترتیبات جدید برای دستیابی حداکثری به اهداف تفرقه‌افکنانه و منافع خود است، کشورهای مسلمان می‌توانند با تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و انطباق با الگوهای نوین، نقشی تعیین‌کننده در آینده خود ایفا نمایند.