در یک بیمارستان همراهان بیمار به سلاح سرد به کادر درمان حمله کردند، اقدامی که بارها و بارها در بیمارستان‌های متفاوت رخ داده است. یک روانپزشک معتقد است افزایش خشونت عمومی و نگرش اشتباه درباره کادر درمان زمینه‌ساز این خشونت‌ها شده است، او در گفت‌وگویی با خبرآنلاین نکاتی درباره راهکارهای احتمالی جلوگیری از این قبیل خشونت‌ها ارائه می‌دهد.
فرزانه فرهانی: بازهم خشونت علیه کادر درمان، این‌بار بیمارستانی در الیگودرز، رئیس نظام پرستاری این شهر حمله به کادر درمان را «بخشی از یک روند نگران‌کننده» دانسته است، روندی هربار در یک شهر و در یک بیمارستان اتفاق می‌افتد تا ادامه‌دار شود.
برای بررسی علل و عوامل ایجاد خشونت علیه کادر درمان با سیدوحید شریعت روانپزشک و رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران گفت‌وگو کردیم. او معتقد است بخش بزرگی از این خشونت‌ها محصول نگرش اشتباه مردم درباره کادر درمان است. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
خشونت علیه کادر درمان ناشی از چه عواملی است؟
من فکر میکنم یک بخش خشونت علیه کادر درمان برگرفته از آن خشونت کلی است که در جامعه وجود دارد؛ یعنی موقعی که میزان خشونت در جامعه افزایش پیدا کند، طبیعی است که نسبت به همه اقشار از جمله کادر درمان هم بالا برود و موقعی که خشم و اضطراب زیاد شود در نتیجه سطح تحمل کم می‌شود و همچنین ناکامی‌ها نیز باعث شده تا ظرفیتی که افراد دارند تمام و در نهایت منجر به خشونت شود.
بخش دیگری از خشونت‌هایی که علیه کادر درمان رخ می‌دهد مربوط به نگرشی است که به کادر درمان در میان مردم وجود دارد.
مردم فکر می‌کنند کادر درمان درکی از شرایط زندگی‌شان ندارند
منظورتان چه نگرشی است؟
یک تصویر خیلی کاریکاتوری و نادرستی از زندگی کادر درمان یا زندگی پزشک و پرستار در رسانه و در اذهان مردم جا گرفته و فاصله‌ای میان مردم و کادر درمان ایجاد کرده است. مردم احساس می‌کنند این افراد از مردم عادی خیلی دور هستند و درکی از شرایط مردم ندارند و خب با این تفکر خیلی خشم بیشتری نسبت به کادر درمان شامل پزشک و پرستار ایجاد می‌شود. یا مثلاً این نگرش به چیزی برمی‌گردد که ما در مورد کادر درمان باور داریم و فکر می‌کنیم مثلا چه جور آدم‌هایی هستند و چقدر بیماران و رسیدگی به آن‌ها برایشان مهم است و چقدر کادر درمان افراد در رفاهی هستند.
سریال‌ها تصویر ناصحیحی از کادر درمان نشان می‌دهند
این نگرش چه‌طور ایجاد شده؟
اغلب نگرش مردم به کادر درمان برگرفته از رسانه‌ها است و خب طبیعتا بخشی از این نگرش‌ها نادرست ساخته شده است و بر اساس گزارش‌هایی که حالا یک دفعه در جایی خیلی رسانه‌ای شده است.
در برخی از سریال‌ها مثلاً می‌خواهند دید منفی ایجاد شده و اخبار منفی مثل نداشتن کارتخوان برای عدم پرداخت مالیات در مورد کادر درمان و شایعاتی که در این زمینه وجود دارد را برطرف کنند و بدون اطلاع کافی از شرایط کادر درمان نسبت به بقیه اقشار، تصویر ناصحیحی را از این قشر در اذهان مخاطب نمایش می‌دهند.
رسانه از کادر درمان و به ویژه پزشکان چیزی نمایش داده است که مثلا در بحث پرداخت مالیات اولین کسی که به ذهن می‌رسد پزشکان هستند و حالا شاید یک درصدی هم از این قشر اینگونه باشند اما همه پزشکان و کادر درمان رفتاری این چنینی ندارند و براساس آمار اتفاقا از بقیه اقشار بیشتر مالیات می‌دهند.
به قوانین و فرهنگسازی نیاز داریم
چه اقداماتی برای کاهش خشونت علیه کادر درمان می‌شود انجام داد؟
بخشی از اقدامات کاهش خشونت علیه کادر درمان به رسانه‌ها و فرهنگسازی برای این مسئله بستگی دارد. وقتی یک سریال ۲۰ قسمتی درباره کادر درمان ساخته می‌شود، می‌توان حتی با بیان یک جمله یا دیالوگ تاثیرگذار در کاهش خشونت علیه کادر درمان موثر واقع شد و البته این کار بسیار سختی است که با یک جمله بتواند روی ذهن مردم تاثیر گذاشت و به سادگی قابل انجام نیست اما همین اصلاح نگاه رسانه‌ای به کادر درمان بسیار مهم است که واقعیت‌های زندگی کادر درمان و تصویر درستی از زندگی این افراد و شرایطی که دارند به مردم نمایش داده شود و با فرهنگسازی بیشتر می‌توان مردم را به عدم بروز خشونت علیه کادر درمان تشویق کرد.
بخش دیگری از خشونت علیه کادر درمان باید با وضع شدن قوانین حمایت کننده برای کادر درمان کنترل شود و در واقع باید قوانینی وضع و اجرا شود که افراد احساس کنند و بدانند که اگر رفتار خشونت باری داشته باشند، عواقب و پیامدهای قانونی برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت و این مورد در شرایط فعلی بعد از فرهنگسازی بیشترین تاثیر را بر کاهش خشونت علیه کادر درمان دارد.
کادر درمان ارتباط موثری با همراهان بیمار داشته باشند
*پزشکان و پرستاران در مواقع بروز خشونت همراهان بیمار چه کنند؟
خوشبختانه من تجربه خیلی شدید یا ناگواری در زمینه بروز خشونت همراهان بیمار نداشته‌ام اما توصیه میکنم همکارانم در سایر مراتب شغلی کادر درمان ارتباط موثری با همراهان بیمار داشته باشند و با وجود چنین ارتباطی احتمال بروز خشونت را کاهش می‌دهد و اگر بیمار و همراهان وی احساس کنند که به بیمار بی توجهی می‌شود و یا اطلاعات کافی در مورد شرایط و وضعیت بیمار نداشته و انتظارات بیش از اندازه‌ای در درمان بیمار داشته باشند، ارتباط خوبی وجود نخواهد داشت و با عدم ارتباط خوب همراه با همدلی بین همراه بیمار و کادر درمان احتمال خشونت کاهش پیدا می‌کند.
همراهان بیمار هم باید در نظر داشته باشند که شرایط بیمارستان، اورژانس و فشار کاری که برای کادر درمان وجود دارد، عملاً برقراری ارتباط خوب را هم سخت می‌کند؛ زیرساخت‌هایی در اورژانس و در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وجود دارد که خود به خود تشدید کننده وقوع خشونت هستند و باید زیرساخت‌ها و شرایط مورد نیاز فراهم و کمبودها جبران شود تا افراد هم بتوانند رفتار خود را اصلاح کنند.