عباس ملکی: در ایران مدام در مدیریت نفت بی‌ثباتی است مثلا ما امسال انتخابات ریاست‌جمهوری داریم تا رئیس‌جمهور بخواهد شروع کند و وزیر نفت انتخاب کند، دو سال بعد انتخابات مجلس است، باز همه چیز به هم می‌خورد از اول… بعد این وسط هم یهو کسی مثل آقای احمدی‌نژاد می‌آید که چهار تا وزیر نفت عوض کرده است! این باورنکردنی است!
به گزارش کاویان گلد، میزگرد «بررسی تاریخی و چشم انداز تاثیرات متقابل سیاست خارجی و نفت» با همکای انتشارات وزارت نفت و کاویان گلد عصر شنبه ۲۹ دی (۱۴۰۳) در محل این خبرگزاری برگزار شد. در این میزگرد که اجرای آن را سرگه بارسقیان و رضا وثوقی برعهده داشتند، سید مهدی حسینی معاون پیشین وزارت نفت، مسعود فروزنده پژوهشگر تاریخ نفت، علی کاردُر معاون پیشین وزارت نفت و عباس ملکی معاون پیشین وزارت امور خارجه هرکدام دیدگاه‌های خود را در باب تاثیرات متقابل سیاست خارجی و نفت بیان کردند.
در ابتدای این نشست رضاوثوقی با بیان این‌که انتشارات وزارت نفت در دولت جدید رویکرد تازه‌ای را در پیش گرفته درباره‌ی انگیزه‌ی برگزاری این میزگرد گفت: انتشارات وزارت نفت قصد دارد مجموعه کتاب‌هایی را با عنوان نفت و روابط خارجی ایران و آثار متقابل نفت و سیاست خارجی بر یکدیگر از دوران آغازین نفت تا زمان فعلی به صورت سندپژوهی و با رهیافت تحقیقی و تفهمی تدوین کند. گروهی از نویسندگان مسئولیت این کار را بر عهده گرفته‌اند، اما در همان ابتدا به این نتیجه رسیدیم که برای تدوین این مجموعه نیازمند راهنمایی کارشناسان این حوزه هستیم. دوستانی که امروز در این‌جا خدمت‌شان هستیم درواقع همان اساتید راهنمای ما هستند.
در ادامه سرگه بارسقیان با برشمردن بزنگاه‌های تاریخی مسئله‌ی نفت در ایران از آغاز کشف تا دوران معاصر، این پرسش‌ها را مطرح کرد که «اگر قرار باشد تصویری از پیوستگی نفت و سیاست خارجی داشته باشیم، هرکدام از بزرگواران چه مواردی را در آن پررنگ‌تر می‌بینند؟ به چه موضوعاتی باید توجه بیش‌تری کرد؟ و اصولا چطور می‌شود یک پژوهش سنگین و وزین در این زمینه تدوین کرد که بتواند همه‌ی این دوره‌ها را در خود داشته باشد؟»
روزی شاگرد اول اوپک بودیم اما دیگر نیستیم
سید مهدی حسینی پیش در پاسخ به پرسش‌های مطرح شده، با بیان این‌که یکی از کمبودهای ما در حوزه‌ی نفت تدوین چنین مجموعه‌ای بوده است، شروع این پروژه را از سوی انتشارات وزارت نفت امری نیکو توصیف کرد و گفت: درباره‌ی تاریخ نفت، اثرگذاری آن بر سیاست خارجی و اثرگذاری سیاست خارجی بر نفت، از زمان قاجار تا مقطع انقلاب اسناد و مدارک خوبی در اختیار داریم. کتاب‌های خوبی در این زمینه وجود دارد مثل «کتاب سیاه»، «کتاب سفید»، «پیدایش اوپک» و… اما برای مقطع بعد از انقلاب در این زمینه پژوهش چندانی نداریم و به اعتقاد من در این زمینه چندان کار نشده است. اگر چنین کاری انجام شود، آن وقت خواهیم دید که چقدر نفت در تنظیم دیپلماسی کشور اثر دارد.
وی در ادامه یکی از نکات مورد غفلت قرار گرفته در تاریخ نفت در مقطع بعد از انقلاب را حل دعاوی مربوط به آن دانست: ما بعد از انقلاب با کمک دیپلماسی تمامی دعاوی و گرفتاری‌هایی را که با شرکت‌های نفتی عضو کنسرسیوم و.. داشتیم، از طریق مذاکره و دیپلماسی حل و فصل کردیم و به گمان من این کار را خیلی هم خوب انجام دادیم.
حسینی دیپلماسی را استفاده از مزیت‌های نسبی هر کشور خواند و با برشمردن ذخایر عظیم نفت و گاز، موقعیت استراتژیک ایران از نظر قرار گرفتن آن در مسیر انتقال انرژی، موقعیت نظامی و… به عنوان مزیت‌های ایران، افزود: ما می‌بینیم که کشورهای همسایه ما مثل عربستان و… چقدر از مزیت‌های نسبی خود در جهت تنظیم روابط بین‌الملل و اثرگذاری در سازمان‌های بین‌المللی استفاده می‌کنند. سازمان‌های بین‌المللی مثل اوپک و… سازمان‌هایی اثرگذار هستند. روزی ما شاگرد اول اوپک بودیم ولی امروز نمی‌دانم چندم هستیم ولی دیگران شاگرد اول هستند و ما دیگر اول نیستیم.