سالها هشدار داده شد اما کسی توجه نکرد. می‌گفتند تا وقتی آب در لوله‌های خانه‌ها جاری است، کسی متوجه اهمیت زاینده‌رود نمی‌شود. حالا نه‌تنها کشاورزی نابود شده، بلکه خانه‌ها ترک خورده‌اند، زمین فرونشسته و فلات مرکزی ایران در آستانه یک فاجعه زیست‌محیطی قرار گرفته است.
به گزارش خبرآنلاین از اصفهان؛ زاینده‌رود که روزگاری شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران بود، سال‌هاست به خاطره‌ای محو تبدیل شده است. زمین‌های کشاورزی شرق و غرب اصفهان نابود شده‌اند، نهال‌های پسته که در طرح «آمایش سرزمین» به‌عنوان جایگزینی برای کشت‌های پرآب‌بر پیشنهاد شده بودند، یکی پس از دیگری در حال خشک شدن هستند.
یکی از کشاورزان ورزنه با ناامیدی به تراکتورش اشاره می‌کند و می‌گوید: به ما گفتند پسته بکارید که به کم‌آبی مقاوم‌تر است، کاشتیم. اما حالا همان‌ها هم خشک شدند. آب نیست، نه برای غذا، نه برای زندگی.
در سال‌های گذشته، کشاورزان بارها به عدم پرداخت حقابه خود اعتراض کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که آب زاینده‌رود که حقابه آنهاست، از طریق لوله‌ها منتقل می‌شود. این اعتراضات بارها با وعده‌هایی از سوی مسئولان همراه شد، اما هیچ‌کدام عملی نشد. حالا دیگر حتی آن‌ها که می‌گفتند «اصفهانی‌ها تا وقتی آب در لوله‌ها دارند، متوجه فاجعه زاینده‌رود نمی‌شوند» هم نمی‌توانند انکار کنند که بحران از مرزهای کشاورزی عبور کرده و زندگی شهری و آب شرب را هم تهدید می‌کند.
از سوی دیگر، زمین نشست کرده، دیوارها ترک خورده‌اند، بناهای تاریخی آسیب دیده‌اند و اصفهان تاریخی با بیش از پنج میلیون نفر جمعیت اوضاع خوبی ندارد. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که اصفهان یکی از بحرانی‌ترین شهرهای جهان از نظر فرونشست زمین است. برخی از خانه‌ها و بناهای تاریخی ترک‌های عمیقی برداشته‌اند، آن‌قدر که دیگر تعمیرات هم جوابگو نیست.
مومنی یک استاد زمین‌شناسی دانشگاه اصفهان دراین‌باره به خبرآنلاین می‌گوید: خشکی زاینده‌رود و برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، باعث فرونشست گسترده زمین شده است. در برخی مناطق اصفهان، این فرونشست به بیش از ۱۵ سانتی‌متر در سال رسیده که رقم بسیار نگران‌کننده‌ای است.
جیره‌بندی آب قطعی است؛ تانکرهای آبرسانی هم کاری از پیش نمی‌برند
وضعیت منابع آبی اصفهان به حدی بحرانی شده که احتمال جیره‌بندی آب در تابستان امسال بسیار بالا است. مسئولان می‌گویند کاهش بارندگی در سال آبی جاری بی‌سابقه است و مخازن سدها را خالی‌تر از همیشه کرده است و حتی اگر بارش‌هایی هم رخ دهد، دیگر نمی‌تواند کمبود شدید منابع آبی را جبران کند.
اما این بار حتی تانکرهای آبرسانی هم نمی‌توانند مشکل را حل کنند. منابع آبی جایگزینی برای برداشت وجود ندارد، چاه‌های زیرزمینی هم شور شده‌اند و مخازن اضطراری به‌شدت کاهش یافته‌اند. به همین دلیل، حتی اگر آب با تانکر هم توزیع شود، حجم آن به حدی نخواهد بود که بتواند نیاز جمعیت شهری و روستایی را تأمین کند.
کشاورزان امیدوارند که سفر وزیر نیرو به اصفهن تشریفاتی نباشد و نتایج ملموسی برای بحران زاینده‌رود به دنبال داشته باشد؛ تجربه سال‌های گذشته نشان داده که بدون اقدامات عملی و تصمیم‌گیری‌های جدی در سطح کلان، مشکلات عمیق‌تر خواهند شد
یکی از مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان در این‌باره به خبرآنلاین می‌گوید: قبلاً در مواقع بحران از تانکرها برای تأمین آب مناطق بحرانی استفاده می‌شد، اما امسال حجم کمبود آب آن‌قدر زیاد است که حتی این راهکار هم پاسخگو نخواهد بود. اگر مردم مدیریت مصرف نکنند، در برخی مناطق استان حتی آبی برای جیره‌بندی هم باقی نماند
الماس‌وندی به همراه وزیر نیرو به اصفهان سفر می‌کند
در حالی که کشاورزان و مردم اصفهان چشم‌انتظار تصمیمات عملی برای حل بحران آب هستند، علیرضا الماس‌وندی، رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود، همراه با وزیر نیرو و معاون وزیر نیرو، روز شنبه ۲۵ اسفند به اصفهان سفر خواهد کرد تا وضعیت بحرانی منابع آبی را از نزدیک بررسی کند.
کشاورزان امیدوارند که این سفر، صرفاً یک بازدید تشریفاتی نباشد و نتایج ملموسی برای بحران زاینده‌رود و تأمین حقابه‌های از دست رفته به دنبال داشته باشد. با این حال، تجربه سال‌های گذشته نشان داده که بدون اقدامات عملی و تصمیم‌گیری‌های جدی در سطح کلان، مشکلات نه‌تنها حل نمی‌شوند، بلکه عمیق‌تر نیز خواهند شد.
یکی از کشاورزان معترض که قرار است در جلسه با مسئولان شرکت کند، می‌گوید: سال‌هاست وعده می‌دهند. اما امسال بی‌سابقه است و اگر قدمی بردارند ما هم با همدلی سعی می‌کنیم از این بحران عبور کنیم.
چشم امید به آسمان؛ آیا رحمت الهی نجات‌بخش خواهد بود؟
حالا که فلات مرکزی تشنه‌تر از قبل شده بسیاری از مردم تنها امیدشان را به بارش‌های بهاری و لطف الهی دوخته شده است. آن‌ها دعا می‌کنند که فروردین و اردیبهشت باران بیاید و شاید کمی از خسارت‌های خشکسالی جبران شود، اگرچه پیش‌بینی‌ها متاسفانه امیدوارکننده نیست!
از سوی دیگر، حتی در صورت وقوع بارش، کارشناسان هشدار داده‌اند که کمبود تجمعی سالانه منابع آبی جبران نخواهد شد. بارش‌های مقطعی و سیلابی نمی‌توانند جایگزین مدیریت صحیح منابع آب باشند.
اصفهان در آستانه یکی از سخت‌ترین تابستان‌های تاریخ خود قرار دارد. این استان نه‌تنها با بحران شدید آب، بلکه با عواقب جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی روبه‌رو است. بدون برنامه‌ریزی صحیح، نه باران می‌تواند این بحران را حل کند، نه تانکرهای آبرسانی، نه جیره‌بندی در تابستانی تشنه.