حکمرانیِ بدون نیش

حکمران خوب، سه چیز را جایگزین نیش و شمشیر و خشونت می‌کند: "خرد"، "بردباری" و "پشتکار". هرجا نیش و خشونتی بر جان و دل مردمان نشست، معنایش این است که حکمرانی از خرد و حکمت لازم و از بردباری کافی برخوردار نیست. به دیگر سخن،  حاکمان می‌خواهند کسری خرد و بردباری را با برق شمشیر و درد نیش تامین کنند.

 در سده‌ی شانزدهم، “لا پری‌یر” و پس از او “فرانسوا دولا موت لوویه” سلسله متون آموزشی برای ولیعهد فرانسه تهیه کردند تا به او در فهم “حکمرانی خوب” کمک کنند. در این متون علاوه بر توضیحاتی در باب معنا، هدف و شیوه‌های حکمرانی، نکات و توصیه‌هایی را نیز در میان آورده‌اند. از جمله‌ی آن چه در این جزوات آموزشی آمده، توجه دادن به رویکرد مصلحت‌جویانه به قدرت و مصرف درست آن است. به عنوان مثال، چنین آمده است که: “حکمرانی باید تضمین کند که بیش‌ترین میزان ممکن از ثروت تولید شود، ابزار کافی معاش برای مردم فراهم شود و جمعیت بتوانند رشد کنند.”  “لا پری‌یر” به ولیعهد تذکر می‌دهد که، حکمرانی خوب، حکمرانی بدون نیش است. و برای این منظور از “شاه و زنبورهای عسل” مثال می‌زند و می‌گوید: “زنبور ملکه بر کندو سلطنت می‌کند، بدون نیاز به نیش”. و می‌گوید:”از این طریق خدا می‌خواست به صورتی رازآمیز نشان دهد که حکمران خوب، برای اِعمال حکمرانی خویش به نیش نیاز ندارد”. نیز به این نکته می‌پردازد که حکمران خوب، سه چیز را جایگزین نیش و شمشیر و خشونت می‌کند: “خرد”، “بردباری” و “پشتکار”. هرجا نیش و خشونتی بر جان و دل مردمان نشست، معنایش این است که حکمرانی از خرد و حکمت لازم و از بردباری کافی برخوردار نیست. به دیگر سخن،  حاکمان می‌خواهند کسری خرد و بردباری را با برق شمشیر و درد نیش تامین کنند. اما آدمیان در برابر نیش، طولانی مدت، دوام نمی‌آورند. “درد” آن‌ها را بی‌تاب و بی‌قرار خواهد کرد. آن گونه که روزی از ناچاری به درمان خویش برمی‌خیزد. طوفانی در می‌گیرد و خیمه و خرگاه حکمرانی را در هم می‌پیچد. “بدان که تحمل آدمی را آستانه‌ای است، از حد که گذشت، طغیان خواهد کرد”.

منبع: کانال نویسنده  216216