آل احمد همچون آینه‌ای از جامعه خویش، از دل کشمکش‌های سیاسی و فکری بیرون آمد. او که ابتدا در دامان حزب توده به‌دنبال عدالت و نجات خلق بود، خیلی زود به واقعیت‌های تلخ این حزب پی برد و از آن کناره گرفت. او که از سیاست‌بازی‌های رایج ناامید شده بود، به ادبیات روی آورد، اما هرگز از دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی‌اش دست نکشید
به گزارش کاویان گلد، آل احمد را شاید بتوان با نفوذترین روشنفکر عصر خود دانست. زندگی و زمانه او ناظر بر یکی از مهمترین ادوار تاریخ معاصر ایران از حیث ساختار اندیشه سیاسی و ایدئولوژیک، در پیوند با ساخت نظام سیاسی و اجتماعی بود. آل احمد، نامی که همواره با روشنفکری متعهد گره خورده است، چهره‌ای پرآوازه از نسلی بود که سایه سیاست، سنت و مدرنیته را بر دوش می‌کشید.
به گزارش فرارو، زندگی او، انعکاسی از یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران بود، دوره‌ای که در آن ساختارهای ایدئولوژیک و اجتماعی در جدالی مداوم به‌سر می‌بردند. در دهه‌های پرحادثه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰، آل احمد نه تنها با قلم خود، بلکه با گفتمان و طغیانش علیه جریان‌های غالب، نقشی بی‌بدیل در تغییر فضای فکری و فرهنگی ایران ایفا کرد.