خاندان هدایت پیش از آنکه به دلیل سکونت مناصب سیاسی میان همسایهها و اهالی در محله سنگلج شهرت پیدا کنند به واسطه موقوفاتشان از جمله حمام، حوزه علمیه، سقاخانه، تکیه و مسجد شهرت داشتند.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، رضاقلیخان، جد بزرگ خاندان هدایت، از اهالی محله چالمیدان و همدوره ناصرالدینشاه بود. این مرد به دلیل موقعیت شغلی و اجتماعیاش بسیار مورد توجه مسئولان حکومتی و مردم عادی بود.
همشهری نوشت: رضا قلیخان هدایت، معروف به للهباشی، از نویسندگان مشهور دوره ناصری است. این نویسنده معروف دوره قاجارها که مدتی هم ریاست مدرسه دارالفنون، سفیر ایران در خوارزم و… را عهدهدار بود، در ۱۸ خرداد ۱۱۷۹ خورشیدی در تهران متولد شد. به گفته حمیدرضا نارنجینژاد، تهرانپژوه، رضاقلیخان از ملاکان معروف محله سنگلج بود که در زمان حیاتش علاوه بر مسجد و مدرسه، حمام و سقاخانه هم در این محله برای رفاه اهالی ساخت.
تکیه رضاقلیخان در چهارراه سیروس، روبهروی کوچه تکیه قدیمی ساداتاخوی، یکی از معروفترین و طولانیترین تکایای تهران قدیم در محله سنگلج بود که کنار این تکیه مسجد و سقاخانه و آبانبار هم ساخته شد. تکیه رضاقلیخان به اصطلاح امروزیها، یک مجموعه فرهنگی هم محسوب میشد و مردم علاوه بر مناسبتهای مذهبی ایام محرم و صفر در ماههای دیگر سال هم از خدمات آموزشی و فرهنگی این مجموعه استفاده میکردند. اما این خدمات آموزشی چه بود؟
نارنجینژاد در اینباره میگوید: «قدیمها در تکیه و مساجد همیشه به روی مردم باز بود و به همه دلیل در تکیه رضاقلیخان در اتاقهایی که به آنها حجره میگفتند، طلاب درس میخواندند. در واقع، بسیاری از استادان حوزه در همین تکیه در طول سالها به علاقهمندان دروس دینی آموزش میدادند. بر اساس تقسیمبندیهای دورههای آموزشی قدیم، درس اکابر هم در تکیه آموزش داده میشد. شبها همین اتاقهای تکیه محفل امنی برای مسافران و در راه ماندگان نیز بود.»
قدیمها روبهروی این تکیه محوطه میدانگاهی بود که در آن تعزیه اجرا میشد. در دوره پهلوی اول به دلیل ساخت خیابان سیروس، بخش عظیمی از مسجد و تکیه این موقوفه تخریب شد و در حال حاضر بخش کوچکی از این تکیه با یک سقاخانه قدیمی باقیمانده است. امروز تولیت تکیه و سقاخانه برعهده خاندان «سادات اخوی» است که متولی تکیه قاجاری سادات اخوی هم هستند.