ناصرالدینشاه:… در ممالک ما زنها نمیتوانند با روی باز بیرون آیند، مردم تحریک میشوند و شاید آشوب هم بکنند. ممکن است شما از این اوضاع تعجب کنید…
به گزارش کاویان گلد، در سال ۱۲۶۰ خورشیدی همزمان با سیوسومین سال سلطنت ناصرالدینشاه، مادام «ژان دیولافا» باستانشناس فرانسوی همراه همسرش مارسل اوگوست که او نیز باستانشناس بود، به منظور تحقیقات بر روی بناهای باستانی به ایران آمدند. او طی این سفر به طور روزانه دیدهها و تجربیاتش را بر روی کاغذ آورد و نتیجهاش شد کتابی که بعدا در ایران با عنوان «سفرنامه مادام دیولافا» ترجمه و منتشر شد. مادام دیولافا و همسرش روز هجدهم خرداد سال ۱۳۸۰ به واسطه دکتر تولوزان پزشک فرانسوی مخصوص شاه موفق به دیدار ناصرالدینشاه شدند. دیولافا جزئیات این ملاقات را چنین روایت کرده است:
۵ ژوئن [۱۵ خرداد ۱۲۶۰] – دکتر تولوزان امروز نامهای به مارسل نوشته و مژده داده است که شاه دو ساعت به غروب مانده ما را خواهد پذیرفت.
۷ ژوئن [۱۷ خرداد ۱۲۶۰] – قبل از ساعت معهود صدراعظم درشکه خود را برای رفتن ما فرستاد و ما با آن به دربار رفتیم و پس از عبور از چندین دسته گارد مسلح به کاخ سلطنتی [گلستان] که در مرکز شهر واقع است وارد شدیم.
[…] ما سرگرم تماشا بودیم که ناگهان چند نفر پیشخدمت با شتاب به درون سالن وارد شده و به ما خبر دادند که شاه اکنون وارد باغ میشود. معلوم شد که شاه نمیخواهد به این ملاقات جنبه رسمی بدهد بنابراین ما شاپوها را به سر فرو بردیم تا مبادا در حضور شاه به وزیدن بادی از سر ما بیفتد و در حضور شاه خارج از نزاکت رفتار کرده باشیم و از سالن به باغ آمدیم. اعلیحضرت در انتهای خیابانی دیده شد که قدمزنان میآید و مترجم اولش با صدای بلند برای او روزنامه فرانسه میخواند. در دنبال او هم یک دسته پیشخدمتان بدون لباس یراقدار رسمی میآمدند.