محمدعلی فروغی، در بخشی از کتاب «آیین سخنوری» نوشته است: «رعایت آداب سخنوری چنانکه اجمالا بیان کردیم البته واجب است. شورانگیزی هم بسیار مفید بلکه گاهی اوقات لازم است اما اصل و مایه سخنوری و پایهای که بر آن استوار است و به قول حکمای ما عمود سخنوری حجتها و دلیلهایی است که سخنور برای مدعای خود میآورد
به گزارش کاویان گلد، مریم مهدوی اصل در صفحه تاریخ روزنامه اعتماد نوشت: نمیدانم، چقدر از امثال و حکم یا ضربالمثلهای ما ایرانیان برگرفته از سرودههای حماسی «شاهنامه» فردوسی و همچنین شعرهای حکمتآمیز «سعدی» گره خورده است، ولی محمدعلی فروغی، معروف به ذکاءالملک، برای نخستینبار کتاب «کلیات سعدی» را در سال ۱۳۱۹ش. تصحیح و با مقدمهای چاپ کرد تا همیشه این میراث فرهنگی ماندگار، مورد استفاده نسلهای آینده ایران قرار گیرد. حدود یک سال پیش، در کنار مطالعه این اثر ماندگار فرهنگی بود که کتاب «پنجاه سال تاریخ ایران در دوره ناصری» به قلم دکتر خانبابا بیانی را ورق میزدم. به بخشی از گفتوگوی ناصرالدینشاه قاجار در نخستین دیدار با مادام دیولافوآ، باستانشناس فرانسوی و همسرش مارسل، در سال۱۳۰۳ ق. برخوردم که وقتی پادشاه قاجار از مارسل [دیولافوآ] پرسیده بود که شغل شما در فرانسه چیست و برای چه به ایران آمدهاید؟ مارسل پاسخ داده بود در جنگ ۱۸۷۰م. فرانسه و پروس در قشون خدمت کرده و مامور مطالعه خرابههای تاریخی کیخسرو و داراب و شاهپور [مقصود هخامنشیان و ساسانیان است]، درنهایت، شاه قاجار خطاب به آنان گفته بود: «کتاب فردوسی را بخوانید شما در شاهنامه اطلاعات گرانبهایی خواهید یافت. اما بگویید ببینم مطالعه این ابنیه خرابه برای دولت فرانسه چه فایدهای دارد؟…» تا اینکه چند ماه بعد، وقتی به دنبال اسنادی از محمدعلی فروغی در دورهای که رئیس شورا در «جامعه ملل» بود، میگشتم، به سندی در مجلس برخوردم که درخصوص ساختن مقبره فردوسی، ولی به امضای فروغی به عنوان «وزیر مالیه» بود. این برگ سند، از این جهت از بار «معنایی» و «مفهومی» برخوردار است که فریدون زندفرد، دیپلمات و مورخ برجسته در«پیشگفتار» کتاب «محمدعلی فروغی در صحنه دیپلماسی بینالملل» نوشته که فروغی در سال ۱۲۳۷ش. (۱۲۷۵ق.) یعنی در دوره حکومت ناصرالدینشاه قاجار، در معاونت پدر ادیب و دانشمند (میرزا محمدحسین ذکاءالملک، رئیس دارالترجمه و صاحبامتیاز روزنامه تربیت)، سردبیری روزنامه هفتگی «تربیت» و مدتی هم ریاست دارالترجمه دولتی را عهدهدار بوده و بعدها «نظامنامه داخلی مجلس» با تفکر وی نوشته شد. وی حامی تاسیس فرهنگستان ایران و پایهگذار فرهنگستان زبان فارسی بوده و زبان مشترک را که از آن به نام «آیینه فرهنگ قوم» یاد میکرده، پس از تاریخ مشترک، به عنوان مهمترین عامل تشکیلدهنده وحدت ملی میدانسته است… .