جتهای جنگنده در طول قرن گذشته تحولات عظیمی را تجربه کردهاند. در حالی که برخی از جنگندهها مانند F-۱۵ ایگل و F/A-۱۸ هورنت به موقعیتی افسانهای دست یافتهاند، اما برخی دیگر بهصورت آشکاری شکست خوردهاند.
امیرمسعود عابدین_ جتهای جنگنده ممکن است نمادینترین نوع هواپیما در تاریخ هوانوردی باشند. جنگندهها از زمان معرفی در بیش از ۱۰۰ سال پیش، پیشرفت بسیاری کردهاند؛ از هواپیماهای ساده جنگ جهانی اول گرفته تا جنگندههای نسل پنجم مافوق صوت، فوق مانور پذیر و رادار گریز.
جت جنگنده مفهومی است که دائماً در حال تکامل است. این یک سلاح اساسی است که در برنامهریزی جنگ و ساختار نیروی نظامی ضروری است. ارتشها در سراسر جهان درصد زیادی از بودجه کلی خود را صرف طراحی و توسعه جنگندهها میکنند.
به همین بهانه، بیایید پنج مورد از بدترین جنگندهها و مبارزان تمام دوران را بررسی کنیم؛
۱. یاکولف یاک-۳۸
اتحاد جماهیر شوروی، جنگ سرد را در رقابت با غرب برای توسعه توانمندترین فناوریهای نظامی سپری کرد. هنگامی که بریتانیا از هریر GR.۱، جنگندهای که با قابلیت برخاستن و فرود عمودی (VTOL)، در سال ۱۹۶۷ پردهبرداری کرد، شوروی برای مقابله با آن تلاش کرد. پاسخ آنها یاکولف یاک-۳۸ (Yakovlev Yak-۳۸) بود، یک هواپیمای با قابلیت برخاستن و فرود عمودی که عملکرد نسبتاً خوبی داشت. اما ادغام موتور رانش عقب Yak-۳۸ و دو توربوفن بالابر، کنترل این جت را سخت کرد. اگر یکی از فنها خراب شود، Yak-۳۸ از کنترل خارج میشود. از آنجایی که فنهای این جنگنده به خاک و گرد و غبار حساس بودند، فنهای بالابر مستعد خرابی بودند.
Yak-۳۸ یک شکست تاکتیکی بهحساب میآمد. این جت با برد عملیاتی محدود ۳۲۰ کیلومتری، همزمان با سقوط اتحاد جماهیر شوروی از بین رفت؛ این در حالی است که هریر بریتانیایی هنوز در حال خدمت است.
۲. میگ-۲۳
میگ (مخفف (Mikoyan-Gurevich سازنده شوروی/روسی، سابقه طولانی در دستاوردهای نظامی دارد. قرار بود MiG-۲۳ مانند MiG-۱۵ یا MiG-۲۱ برای این شرکت مؤثر باشد، اما این جنگنده با هندلینگ و پایداری ضعیف و موتوری که اغلب بیش از حد گرم میشد و زود از بین میرفت، تبدیل به یک کابوس شد.
هزینههای تعمیر و نگهداری MiG-۲۳ بسیار بالاتر از حد انتظار بود. میگ ۲۳ که در سوریه و عراق مستقر شد، در برخورد با اف-۴، اف-۱۴ و اف-۱۵ آسیب دید. حتی MiG-۲۱، که MiG-۲۳ برای جایگزینی آن طراحی شده بود، از میگ-۲۳ در نبرد برتری داشت.