برآوردها نشان می‌دهند که نرخ رشد اقتصادی ۱۴۰۳ به شکل محسوسی کمترین رشد اقتصادی کشور از ۱۳۹۹ به این سو بوده است. بخش مهمی از این کاهش رشد به دلیل منفی شدن رشد بخش نفت خام و گاز طبیعی بوده است. در سال گذشته و به‌ویژه در سه ماهه پایانی تولید نفت ایران کاهش یافت که به کاهش رشد اقتصادی با نفت دامن زده است.
امیرعباس آذرم‌وند: مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی رشد اقتصادی ۱۴۰۳ را ۲.۸ درصد برآورد کرد. این رقم کمترین نرخ رشد اقتصادی ایران از سال ۹۹ تا به امروز بوده است. در این تحلیل رشد اقتصادی کشور در آخرین ماه سال، پس از دو ماه که حدود صفر درصد بود، ۳.۶ درصد اعلام شد ولی اگر نفت در این محاسبه لحاظ نشده بود رشد اقتصادی ۴.۲ درصد می‌شد.
بیشتر بخوانید:
دولت می‌تواند مستاجران را خوش‌نشین کند؟/ سلامی: اینکه امروز مردم گوشت، لبنیات یا میوه کمتری مصرف می‌کنند، به‌خاطر هزینه اجاره‌بهاست
رونمایی از مهمترین دلیل نوسان قیمت ارز/ فرزانی: دولت اجازه ارزان‌تر شدن قیمت دلار را نمی‌دهد
این امر نشان می‌دهد که نفت با کاهش صادرات و تولید حالا دیگر نه تنها پیشران اقتصادی کشور نیست که تبدیل به مانعی برای دستیابی به رشدهای اقتصادی بیشتر شده است. پیش از این نیز کارشناسان هشدار می‌دادند که با تغییر دولت در واشنگتن، اثرات مثبت کنار گذاشتن سیاست «فشار حداکثری» تخلیه می‌شود و دوباره رکود بر اقتصاد ایران حاکم خواهد شد.
تولید ناخالص داخلی در پایان ۱۴۰۳ به نحوی بود که بیشترین تاثیر را از رشد بخش خدمات گرفت. خدمات بیش از نیمی از اقتصاد و اشتغال ایران را بر گرفته و به طور قطع رشد در آن بخش تاثیر بزرگی بر کل اقتصاد می‌گذارد. هر چند از آنجایی که بخش خدمات ایران بسیار نامولد است، اثرات رشد اقتصادی بزرگ در آن نمی‌تواند به طور مستقیم به بهبود دیگر شاخص‌های اقتصادی بیانجامد. محاسبات مرکز پژوهشها نشان می‌دهد از ۳.۶ درصد رشد اقتصادی اسفند پارسال، ۲.۶۷ واحد درصد آن محصول فعالیتهای بخش خدمات بوده است.
بخش کشاورزی گرچه رشدی نزدیک به ۵ درصد را تجربه کرده بود ولی چون سهم ناچیزی از اقتصاد کشور دارد، این میزان رشد آن نقش پررنگی در شکل دادن به رشد تولید نداشت. همچنین بخش صنایع و معادن نیز به دلیل افزایش شاخص صنایع بورسی، در مقایسه با کل سال گذشته رشد بالایی را تجربه کردند و سهم مهمی از رشد اقتصادی پایان سال بر عهده داشته است.
بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی رشد اقتصادی اسفند ماهی که سپری شد را ۳.۶ درصد محاسبه کرد. نکته مهم این است که رشد اقتصادی بدون نفت ۴.۲ درصد بوده و به نوعی نفت در سه ماهه زمستان ۱۴۰۳ نقشی منفی در شاخص تولید ناخالص داخلی ایفا کرد.
از نرخ رشد ۳.۶ واحد درصدی، بخش کشاورزی سهمی معادل ۰.۰۷ واحد درصد، نفت و گاز سهم منفی ۰.۳۲ واحد درصد، صنایع و معادن ۱.۱۵ و خدمات سهمی معادل ۲.۶۷ واحد درصد را به خود اختصاص داده‌اند.
در اسفند تولید ناخالص داخلی بخش کشاورزی تحت تاثیر افزایش تولید محصولات زراعی و دامی با رشد ۴.۶ درصدی، بخش نفت خام و گاز طبیعی تحت تاثیر کاهش تولید نفت خام با رشد منفی ۳.۸ درصدی، گروه صنایع و معادن متاثر از افزایش شاخص صنایع بورسی در بخش صنعت و معدن و افزایش شاخص فروش نهاده‌های ساختمانی بورسی با رشد ۳.۱ درصدی و گروه خدمات تحت تاثیر رشد مثبت بخش‌های اصلی خود با رشد ۵.۱ درصدی روبه‌رو بوده است.
براساس برآوردهای این مرکز از رشد ماههای دی تا اسفند، تولید ناخالص داخلی زمستانی که گذشت ۱.۸ درصد و تولید ناخالص داخلی بدون نفت رشد ۱.۹ درصد داشته است. در این فصل بخش کشاورزی رشد ۴.۸ درصدی، نفت خام و گاز طبیعی رشد ۰.۷ درصد، گروه صنایع و معادن رشد منفی یک درصدی و بخش خدمات رشد ۴ درصدی را تجربه کرده‌اند.
براساس آمار نه ماهه حساب‌های ملی بانک مرکزی و نتایج فصل زمستان مرکز پژوهشها، تولید ناخالص داخلی سال گذشته در مقایسه با ۱۴۰۲ رشد ۲.۸ درصدی و تولید ناخالص داخلی بدون نفت رشد ۲.۷ درصدی داشته است. این رشد نسبت به رشد محقق شده طی سالهای ۹۹ تا ۱۴۰۲ (متوسط ۴.۷ درصدی) به میزان محسوسی کمتر است.