پرونده هجده ساله پیوستن ایران به کنوانسیون اف‌ای‌تی‌اف حالا با سخنان مجید انصاری در خصوص احتمال تصویب پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام وارد فاز تازه‌ای شده است .
زهرا علی‌اکبری: مهر ماه سال ۱۳۸۶ بود که گروه ویژه اقدام مالی به اعضای خود توصیه کرد در مراوده با ایران به دلیل نداشتن قانون مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم دقت کنند.
در فاصله‌ی کوتاهی از این اتفاق قانون پولشویی در مجلس هفتم به تصویب رسید و در شورای نگهبان نیز تایید شد. این چنین بود که نخستین جلسه شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست وزیر اقتصاد دولت نهم تشکیل شد و فعالیت مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی کلید خورد. با این حال در فاصله ای کوتاه ایران پنج هشدار از اف‌ای‌تی‌اف دریافت کرد و در نهایت سال ۱۳۸۷یا ۲۰۰۶ میلادی، گروه ویژه ی اقدام مالی ایران را در لیست سیاه قرار داد.
جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ در لیست سیاه FATF قرار داشت. در سال ۲۰۱۶ و پس از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های سازمان ملل، FATF از اعضای خود خواست تا اقدامات متقابلی را که در تعاملات خود با ایران به کار برده‌اند به مدت ۱۲ماه تعلیق کنند. این به معنای قرار گرفتن در لیست به‌اصطلاح خاکستری و تداوم بررسی لازم بود. این تعلیق تا سال ۲۰۲۰ تداوم یافت اما به دلیل تکمیل نشدن فرآیند عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف ایران بار دیگر در لیست سیاه قرار گرفت و این شرایط تا امروز تداوم داشته است.
بیشتر بخوانید:
خسارتهای نپذیرفتن FATF از نگاه رئیس پیشین بانک مرکزی/ سیف: ۲۵ درصد هزینه اضافه به تجارت خارجی تحمیل می‌شود
اف‌ای‌تی‌اف،تراکنش ها را کنترل می‌کند؟/ عادلی: دروغ محض است/ روسیه و چین و حتی یمن عضو FATF هستند
خبر مهم باهنر درباره سرنوشت لایحه پالرمو در مجمع تشخیص/ نظر کمیسیون های تخصصی درباره دو لایحه پالرمو و CFT چه بود؟
حالا از پس گذشت هجده سال از این فرایند، هنوز دو لایحه سی‌اف‌تی و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف هستند و سخنان تازه مجید انصاری نیز نشان از آن دارد که تنها برای پیوستن به پالرمو فضای مثبتی حاصل شده است. این بدان معناست که با عدم پیوستن به سی‌اف‌تی پروسه‌ی بلاتکلیفی در عضویت در کنوانسیون اف‌ای‌تی‌اف همچنان ادامه‌دار خواهد بود.
مجید انصاری چه گفت؟
انصاری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در مورد فضای عمومی مجمع در مورد دو کنوانسیون پالرمو و CFT گفته است: با توجه به مباحث کارشناسی مفصلی که در کمیسیون‌های تخصصی مجمع انجام شده، فضای مجمع را برای تصویب این لایحه مثبت ارزیابی می‌کنم.
او ادامه داد: برخی از اعضا در جلسه قبلی ابهامات و اشکالاتی داشتند که توضیحات کارشناسان تا حدود زیادی نگرانی‌های اعضا را مرتفع کرد، پیش‌بینی من این است که این لایحه در مجمع تصویب خواهد شد.
گره پالرمو و سی‌اف‌تی از کجا شکل گرفت؟
پس از تعلیق ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، فرصتی برای قبول کنوانسیون‌های مرتبط با اف‌تی‌تی‌اف برای ایران ایجاد شد .
از این رو اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (معروف به کنوانسیون پالرمو)و الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با تامین مالی تروریسم (معروف به CFT) در دستور کار قرار گرفت.
در این میان فقط دو کنوانسیون پالرمو و CFT که به صورت لایحه به مجلس فرستاده شده بوند تبدیل به قانون نشدند. البته مجلس دهم این دو لایحه را تصویب کرد. لایحه پالرمو در شورای نگهبان نیز تایید شد، اما به دلیل ایرادات «هیات نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» که سال ۹۶ در مجمع تشخیص تشکیل شده بود راهی مجمع شد. در آن مقطع مجلس و علی لاریجانی رییس وقت آن ایرادات این هیات را به دلیل جایگاه آن نپذیرفت. با این همه پالرمو تبدیل به قانون نشد و برای تعیین تکلیف نهایی به نهادی رفت که خود جلوی تبدیل آن به قانون را گرفته بود. لایحه CFT نیز با ایراد شورای نگهبان مواجه شد و به مجمع تشخیص رفت. با وجود تلاش‌های دولت وقت این دو لایحه در مجمع بلاتکلیف ماند. در نهایت در اسفند ۹۸، گروه ویژه اقدام مالی ایران را به لیست سیاه خود افزود.
با آغاز به کار دولت چهاردهم، درخواستی از سوی مسعود پزشکیان برای بررسی دوباره سی‌اف‌تی و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت به رهبری ارائه شد که مورد موافقت قرار گرفت. حالا اما این بلاتکلیفی همچنان ادامه دارد.
مجید انصاری در تازه‌ترین اظهاراتش در این خصوص که در ایلنا بازتاب یافته می‌گوید دولت به‌شدت معتقد است برای روان‌سازی مراودات بین‌المللی، سرمایه‌گذاری‌ها و کسب و کارها و در راستای تسهیل امور مردم، نیاز جدی به تصویب این دو لایحه وجود دارد.
او معتقد است این دو لایحه جدای از FATF مهم است و عدم پیوستن به این دو کنوانسیون مشکلاتی برای مراودات اقتصادی با کشورهای مختلف حتی کشورهای همسایه و دوست ایجاد کرده است. کشورهای طرف قرارداد ایران به این معاهدات پیوسته‌اند و الزاماتی وجود دارد که کشورهای عضو باید رعایت کنند، وقتی ایران به این معاهدات نمی‌پیوندند محدودیت‌هایی برای مراودات اقتصادی ایجاد می‌شود.
معاون حقوقی رئیس‌جمهوری گفته است در سفرهای خارجی تیم‌های اقتصادی بخش دولتی و خصوصی یکی از توصیه‌های موکد کشورهای دوست و همسایه این است که زودتر به این معاهدات بپیوندید تا مشکلات مراودات و قراردادهای اقتصادی حل شود.
انصاری تاکید دارد بیش از ۱۹۰ کشور به این کنوانسیون پیوسته‌اند که در میان این‌ها بسیاری از کشورهای دوست و همسایه ایران وجود دارند که ایران با آن‌ها ارتباطات دوجانبه و چندجانبه دارد.
پالرمو چیست؟
کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی، در تاریخ ۲۱ دسامبر سال ۲۰۰۱ در شهر پالرمو در ایتالیا به تصویب رسید و در تاریخ ۲۹ سپتامبر سال ۲۰۰۳، برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد لازم‌الاجرا شد و تاکنون ۱۸۰ کشور آن را پذیرفته‌اند. این کنوانسیون همان‌طور که از نامش پیداست، گامی در جهت مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی و تشخیص کشورهای عضو برای مصادیق آن برای جدی بودن مشکلات ناشی از جرائم فراملی است، همچنین این کنوانسیون نشان می‌دهد که نیاز به تقویت همکاری‌های بین‌المللی به منظور مقابله با این مشکلات در بین کشورهای عضو وجود دارد.
انصاری با تاکید بر اینکه کنوانسیون پالرمو مربوط به مبارزه با جرایم سازمان یافته است و جمهوری اسلامی از فعالان مبارزه با این نوع جرائم مثل قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان، قاچاق اسلحه است و حتی قربانی برخی از این اقدامات از سوی باندهای تبهکار بین‌المللی است، گفت: سزاوار نیست جمهوری اسلامی با نپیوستن به این کنوانسیون‌ها خود را در معرض این اتهام قرار دهد که ایران اساسا نمی‌خواهد با سازمان‌های بین‌المللی در این زمینه همکاری کند این برچسب، برچسب زیبنده‌ای برای جمهوری اسلامی ایران نیست.
در این فضا هر چند پیوستن به پالرمو برای بازیابی چهره‌ی ایران در عرصه‌ی بین‌المللی اقدامی مفید ارزیابی می‌شود اما باید در نظر داشت بدون عضویت در سی‌اف‌تی پروسه عضویت در اف‌ای‌تی‌اف معلق می‌ماند و این وضعیت سبب می‌شود نام ایران همچنان در کنار دو کشوری که عضو این کنوانسیون نیستند، یعنی کره شمالی و میانمار باقی بماند.
۲۲۳۲۲۳