برای مواجهه با این چالش‌های بی‌سابقه، تغییرات بنیادی در سیاست‌گذاری عمومی ضروری است. مقامات دولتی و برنامه‌ریزان باید به‌صورت پیش‌دستانه آماده شوند تا با سناریوهایی دست وپنجه نرم کنند که تا پیش از این غیرقابل تصور به نظر می‌رسیدند. به‌عنوان نمونه، در حالی که ساکنان جنوب کالیفرنیا به آتش‌سوزی‌ها عادت دارند، سازمانهای مسوول در لس‌آنجلس آمادگی لازم برای مقابله همزمان با چندین آتش‌سوزی بزرگ را نداشتند. سیل‌های ناشی از طوفان Helene در کارولینای شمالی در سپتامبر ۲۰۲۴ نیز نمونه‌ای دیگر است. بارندگی در مناطق جنوبی Appalachians به سطحی رسید که بر اساس داده‌های آماری تنها هر هزار سال یک‌بار انتظار می‌رفت.
گروه اندیشه: توسعه شهری و قواعد حاکم بر آن ، حتی در کشوری مانند آمریکا اگر باشد و نادیده گرفته شود فجایع بزرگی مانند آتش سوزی لوس آنجلس می آفریند. موضوعی که بنابه نوشته یکی از متخصصان این امر می تواند در شهرهای این کشور تکرار شود. آتش سوزی لس آنجلس می تواند درس های زیادی برای تهران در آستانه زلزله بزرگ داشته باشد. اگر خساراتی مانند لس آنجلس بر اساس وقوع زلزله به تهران وارد شود، توسعه ملی را دچار چه آسیبی خواهد کرد؟ درس آموزی آتش سوزی لس آنجلس زمانی قابل فهم است که بدانیم تا ۲۷۵ میلیارد دلار آتش سوزی مذکور خسارت به بار آورده است. حال باید پرسید عامل و یا عوامل اصلی آتش سوزی های گسترده در لوس آنجلس چیستند؟ مسئوولان آمریکایی عوامل مختلفی از تغییر اقلیم گرفته تا ناکارآمدی آتش نشانی لوس آنجلس و یا نبود آب در لوله های آتش نشانی را از عوامل آن دانسته اند. با این همه پروفسور نجم الدین مشکاتی در مقاله ای که در آمریکا مورد توجه رسانه ها و افکار عمومی این کشور قرار گرفت به صراحت تاکید کرد : «بر اساس پژوهش‌ها و تجربیات من، تنها یک کمیسیون تحقیقاتی مستقل و ملی در سطح عالی میتواند علل پیچیده و درهم‌تنیده این فاجعه را به‌طور کامل روشن کند. سازمان های دولتی، نهادهای نظارتی و قضایی و کمیته‌های قانونگذاری به‌طور اجتناب‌ناپذیر در چنین تحقیقاتی ناکام می‌مانند. این نهادها به دلیل ملاحظات سیاسی ، محدودیت‌های حیطه نظارت و قید و بند های بوروکراتیک، توانایی بررسی جامع را ندارند. تلاش‌های آن‌ها اغلب محدود و مخدوش باقی می‌ماند و از همه مهم‌تر، از استقلال واقعی برخوردار نیستند.» او این توصیه را بر اساس علم و سوابق تجربی اش بیان کرده است. پروفسور نجم الدین مشکاتی «عضویت در هیئت ایمنی انرژی های فراساحلی خلیج مکزیک، هیئت یکپارچه‌سازی سیستم-انسان در آکادمی‌های ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا، عضویت در هیئت اعتبار سنجی مراکز درمانی آمریکا و هیئت متخصصان سازمان هوا نوردی آمریکا برای بررسی ایمنی شرکت هواپیمایی بوئینگ را دارد. وی درسال گذشته به‌عنوان عضو کمیته سه نفره مستقل ناظر بر ایمنی نیروگاه هسته‌ای دیابلو کنیون (DCISC) در ایالت کالیفرنیا انتخاب شد و در این کمیته فعالیت می‌کند» ترجمه این مقاله در زیر از نظرتان می گذرد:
***
آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس فاجعه‌ای ملی با ابعادی بی‌سابقه هستند. در حالی که مقامات شهری، فرماندار کالیفرنیا و رئیس‌جمهور آمریکا، درباره علل این بحران مشغول اتهام زنی به یک دیگر و تسویه حسابهای سیاسی هستند، به‌عنوان یک استاد مهندسی که سال هاست در لس‌آنجلس زندگی می‌کنم و بیش از ۴۰ سال در زمینه مطالعه رویدادهای غیرمترقبه و بلایای طبیعی و انسانی پژوهش کرده‌ام، بر این باورم که رخدادی با این حجم از تلفات جانی و خسارت‌های صدها میلیارد دلاری، نیازمند واکنش و پاسخی عمیق‌تر و جامع‌تر است.
مشکلات متعددی به‌عنوان علل اصلی احتمالی این آتش‌سوزی گسترده مطرح شده‌اند. این مشکلات شامل مدیریت نادرست منابع آبی، تخصیص نامناسب منابع اطفای حریق، کاهش بودجه بخش آتش‌نشانی، مدیریت ضعیف ریسک، شعله‌ور شدن مجدد آتش زیر خاکستر حریقهای های پیشین، و شرایط خشک ناشی از تغییرات اقلیمی هستند. همچنین شایعات و نظریه‌های توطئه نیز به‌طور گسترده انتشار یافته‌اند.
من به‌عنوان عضو و یا مشاور در تحقیقات بین المللی، ملی و ایالتی پیرامون رویدادهایی مانند نشت گاز، انفجار سکو های دریایی ، نشت و آلودگی های نفتی در دریاها، حوادث نیروگاه‌های هسته‌ای، انفجارهای پالایشگاهی و اخیراً سوانح هوایی شرکت داشته‌ام. از نظر من، آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس نیز نیازمند تحقیقی جامع و مشابه است که از لحاظ فنی دقیق، چندرشته‌ای، بی‌طرف، غیرسیاسی و کاملاً مستقل باشد. سناتوری از کالیفرنیا نیز بر لزوم تشکیل چنین بررسی‌ای تأکید کرده است. نقل قولی که اغلب به آلبرت اینشتین نسبت داده می‌شود: “محکوم کردن قبل از تحقیق، نهایت جهالت است” به درک و اهمیت این مهم بیشتر کمک می کند .
رویدادهای طبیعی + واکنش‌های انسانی
بلایای طبیعی مانند آتش‌سوزی، زمین‌لرزه و سونامی اغلب به‌عنوان عوامل محرکه اولیه ظاهر می‌شوند. این رویدادها، که به خودی خود ویرانگر هستند، می‌توانند پیامدهایی به مراتب فاجعه بارتر داشته باشند که مالا نتیجه تصمیمات انسانی است. طبیعت ضربه اولیه را وارد می‌کند، اما تعامل پیچیده‌ای ازعوامل انسانی، سازمانی و فناوری میتواند این پیامدها را کاهش داده یا تشدید کند.
به باور من، اپراتورها، نیروهای انسانی مسئول و امدادگران اولیه، در لحظات سرنوشت ساز پس از وقوع بلایای طبیعی یا نقص شدید فنی یا عدم عملکرد سیستم‌های فناوری، نخستین و در عین حال آخرین لایه (زره) دفاعی جامعه در برابر مرگ و تخریب هستند. آن‌ها را می توان و می بایست به عنوان سپر (ضربه گیر) اولیه، تعدیل‌کننده عواقب در میان‌مدت و ناجی نهایی قلمداد کرد ] به نقل از نسخه کامل مقاله انگلیسی قبل از انتشار: صحت این ادعا در نقش پررنگ و اثر گذار اپراتورهای در حوادث نیروگاه های هسته ای و واکنش سریع و هوشمندانه خلبانان و خدمه پرواز در سوانح هواٌیی به کررات مشاهده شده است[.
آخرین باری که این واقعیت را شخصاً و به وضوح مشاهده کردم که درکمیته‌ای از آکادمی ملی علوم آمریکا، در بررسی حادثه هسته‌ای فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ در ژاپن فعالیت داشتم. انفجارها و انتشار مواد رادیواکتیو در نیروگاه فوکوشیما دایچی در اثر زمین‌لرزه و سونامی رخ داد، اما بررسی‌های جامع یک هیٌت بلند پایه در ژاپن آشکار کرد که این رویداد در واقع یک «فاجعه ناشی از دخالت بشر یا انسان ساز» بوده، فاجعه‌ای که از قصورهای فردی مسٌولان وکمکاری سازمانی در سطوح دولتی و شرکت صاحب نیروگاه ناشی شده بود.
سرنوشت نیروگاه هسته‌ای اونگاوا که تنها ۳۹ مایل از فوکوشیما فاصله داشت، نیز شایان توجه است. با وجود نزدیکی بیشتر به کانون زلزله و مواجهه با سونامی قدرتمندتر، راکتورهای اونگاوا، که از نظر نوع و قدمت مشابه راکتورهای فوکوشیما بودند و تحت مقررات مشابه دولتی فعالیت می‌کردند، تقریباً بدون آسیب باقی ماندند. این تفاوت فاحش، هرگونه ادعا را مبنی بر اجتناب‌ناپذیری ویرانی فوکوشیما، یا اینکه این حادثه صرفاً به قهر طبیعت ویا بلا یای طبیعی نسبت داده شود کاملاً رد می‌کند.
در ایالات متحده نیز کمیسیون‌های عالی و بلند مرتبه به بررسی حوادث مشابه پرداخته‌اند. به عنوان نمونه:
*کمیسیون رئیس‌جمهور درباره حادثه هسته‌ای تری مایل آیلند در سال ۱۹۷۹ گزارشی تاریخی با عنوان Kemeny Report منتشر کرد. این گزارش نتیجه‌گیری کرد که علت اصلی این حادثه، فاکتورهای انسانی نظیر آموزش ناکافی اپراتورها و رویه‌های پیچیده و مبهم بوده است، نه صرفاً نقص تجهیزات. این گزارش انتقادات شدیدی را متوجه کمیسیون نظارت و مقررات هسته‌ای (NRC) کرد که بر ایمنی صنعت انرژی هسته‌ای در امریکا نظارت دارد و تغییر ساختاری کامل این نهاد را توصیه نمود. همچنین، این گزارش خواستار بهبود تدابیر ایمنی، آموزش اپراتورها و آمادگی اضطراری در صنعت انرژی هسته‌ای شد.
*کمیسیون‌های مستقل به بررسی انفجار شاتل فضایی چلنجر در سال ۱۹۸۶ و شاتل فضایی کلمبیا در سال ۲۰۰۳ پرداختند. این بررسی‌ها نشان دادند که باوجود فاصله ۱۷ ساله میان این دو حادثه، مشکلات سیستماتیک مشابهی در وقوع هر دو نقش داشته‌اند. همچنین، این کمیسیون‌ها توصیه‌هایی جامع برای ارتقای فرهنگ ایمنی و بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری ناسا ارائه کردند.
*دو بررسی ملی – یکی توسط یک کمیسیون ویژه ریاست جمهو ری و دیگری توسط آکادمی ملی مهندسی و شورای ملی تحقیقات که من هم در آن عضویت داشتم، حادثه انفجار و نشت نفت سکوی دیپ‌واتر هورایزن شرکت British Petroleum (BP)، در سال ۲۰۱۰ را مورد ارزیابی قرار دادند. این فاجعه جان ۱۱ کارگر را گرفت، ۱۶ نفر را به‌شدت مجروح کرد و باعث نشت حدود ۱۳۴ میلیون بشکه نفت به خلیج مکزیک شد.
هر دو گزارش تأکید کردند که فرهنگ ایمنی ضعیف و رویه‌های ناکارآمد شرکت BP، همراه با نقص‌های فنی، نظارت‌های ضعیف و بازرسی‌های ناکافی، از عوامل اصلی وقوع این حادثه بوده‌اند. این کمیسیون‌ها پیشنهادهای موثری برای بهبود ایمنی و کاهش ریسک در حفاری‌های فراساحلی ارائه کردند.
تحلیل آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس
بر اساس پژوهش‌ها و تجربیات من، تنها یک کمیسیون تحقیقاتی مستقل و ملی در سطح عالی میتواند علل پیچیده و درهم‌تنیده این فاجعه را به‌طور کامل روشن کند. سازمانهای دولتی، نهادهای نظارتی و قضایی و کمیته‌های قانونگذاری به‌طور اجتناب‌ناپذیر در چنین تحقیقاتی ناکام می‌مانند. این نهادها به دلیل ملاحظات سیاسی ، محدودیت‌های حیطه نظارت و قید و بند های بوروکراتیک، توانایی بررسی جامع را ندارند. تلاش‌های آن‌ها اغلب محدود و مخدوش باقی می‌ماند و از همه مهم‌تر، از استقلال واقعی برخوردار نیستند.
فرماندار کالیفرنیا به اداره‌های آب و خدمات شهری لس‌آنجلس دستور داده است که علت خشک شدن شیرفلکه های آتش‌نشانی، که مانعی جدی برای اطفای حریق بود، را بررسی کنند. اما این تحقیق صرفاً بر مشکلات تأمین آب در محله Pacific Palisades متمرکز است و سایر آتش‌سوزی‌ها مانند آتش‌سوزی Eaton در نزدیکی شهر Pasadena را که خسارات بیشتری وارد کرده است، در بر نمی‌گیرد.
ساده‌ترین راه برای راه‌اندازی یک بررسی جامع و عالی درباره آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس، این است که دولت فدرال و کنگره این کشور به آکادمی‌های ملی علوم، مهندسی و پزشکی و شورای ملی تحقیقات ماموریت دهند تا یک کمیسیون مستقل و ملی تشکیل دهند. آکادمی‌های ملی، سازمان‌هایی خصوصی و غیرانتفاعی هستند که در سال ۱۸۶۳ توسط رئیس‌جمهور وقت آبراهام لینکلن تأسیس شدند تا مشاوره‌ای مستقل و بیطرفانه درباره مسائل پیچیده به کشورو ملت ارائه دهند. شورای ملی تحقیقات نیز بازوی اجرایی آکادمی‌های ملی است.
معمولاً چنین پژوهش‌هایی توسط فردی برجسته با اعتبار ملی یا یک دانشمندمشهور رهبری می‌شود و توسط هیئتی از کارشناسان صاحب صلاحیت در سطح کشور از دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و بخش عمومی و سازمانهای غیردولتی انجام می‌گیرد.
آکادمی‌های ملی به دلیل انجام مطالعاتی مستقل، علمی و بیطرفانه شهرت دارند. اعضای کمیته های این آکادمی‌ها به‌طور کامل از نظر تخصص فنی و تضاد منافع بررسی می‌شوند. تمامی مطالعات آن‌ها تحت بررسی و بازبینی همتایان علمی قرار می‌گیرند، تجربه ثابت کرده که این فرآیند تضمین‌کننده دقت علمی و اعتبار آن‌ها است.
هنگامی که دولت فدرال از آکادمی‌ها درخواست انجام یک مطالعه می‌کند، کنگره از طریق یک نهاد مرتبط، بودجه آن را تأمین می‌کند. برای آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس، اسپانسر فدرال میتواند وزارت مسکن و توسعه شهری ایالات متحده (HUD) یا آژانس مدیریت بحران فدرال (FEMA) باشد.
آیا مطالعه‌ای که توسط کنگره و دولت فدرال پیشنهاد و تأمین مالی شده است، میتواند متعادل و بیطرفانه باشد؟ از دیدگاه من، اگر آکادمی‌های ملی علوم و بازوی تحقیقاتی آن شورای ملی تحقیقات آن را انجام دهند، پاسخ مثبت است. آکادمی‌ها سابقه‌ای قوی در بررسی مسائل پیچیده، از جمله برنامه‌ریزی برای بلایا طبیعی، واکنش، احیا و بازسازی، ارزیابی ریسک و آتش‌سوزی‌های طبیعی و گسترده دارند. توصیه‌های آن‌ها نیز به بهبود سیاست‌های عمومی و قانونگذاری منجر شده است.
درس‌هایی برای بلایای آینده
من آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس را هشداری جدی برای سراسر کشور می دانم. شکاف روزافزونی میان رویدادهای حاد غیر مترقبه ناشی از تغییرات اقلیمی ( که به وضعیت جدید اما عادی کره زمین تبدیل شده) و توانایی و ظرفیت برنامه‌ریزی، آمادگی، و قابلیت های واکنش شهرها و جوامع مشاهده می‌شود.
برای مواجهه با این چالش‌های بی‌سابقه، تغییرات بنیادی در سیاست‌گذاری عمومی ضروری است. مقامات دولتی و برنامه‌ریزان باید به‌صورت پیش‌دستانه آماده شوند تا با سناریوهایی دست وپنجه نرم کنند که تا پیش از این غیرقابل تصور به نظر می‌رسیدند. به‌عنوان نمونه، در حالی که ساکنان جنوب کالیفرنیا به آتش‌سوزی‌ها عادت دارند، سازمانهای مسوول در لس‌آنجلس آمادگی لازم برای مقابله همزمان با چندین آتش‌سوزی بزرگ را نداشتند. سیل‌های ناشی از طوفان Helene در کارولینای شمالی در سپتامبر ۲۰۲۴ نیز نمونه‌ای دیگر است. بارندگی در مناطق جنوبی Appalachians به سطحی رسید که بر اساس داده‌های آماری تنها هر هزار سال یک‌بار انتظار می‌رفت.
برای آماده‌سازی در برابر چنین رویدادهایی، سازمان های دولتی در تمامی سطوح باید رویکردهای خود را در ارزیابی خطرات، مدیریت ریسک و واکنش‌های اضطراری باز نگری کنند. به باور من، یک بررسی اصولی ٬ جامع و متعادل درباره آتش‌سوزی‌های لس‌آنجلس میتواند به تمام شهرها و نواحی سراسر ایالات متحده کمک کند تا رویکرد خود را به برنامه‌ریزی برای شرایط اضطراری دگرگون و به روز کنند.
*اصل این مقاله پس از طی مراحل متعددغرلباگری و ویراستاری پایگاه اینترنتی The Conversation تحت عنو ان
A national, nonpartisan study of the Los Angeles fires could improve planning for future disasters
در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵ در این پایگاه منتشر شد و بلافاصله روزنامه ها و منابع خبری دیگری در آمریکا مثل Phys.orgبه باز نشر آن پرداختند.
اصل مقاله انگلیسی توسط آقای علی فرشید، دانشجوی دکترا در علوم آب در دانشگاه ایالتی یوتا، ترجمه و با بازبینی و تایید پروفسور مشکاتی به فارسی برگرداننده شده است.
*پروفسور نجم الدین مشکاتی استاد مهندسی و روابط بین‌الملل، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی
بیشتر بخوانید:
۲۱۶۲۱۶