زمینلرزه با بزرگای ۵.۲ در غرب تگزارس در نزدیکی مرز نیومکزیکوی آمریکا در امروز، ۴ مه ۲۰۲۵ در شرق کوههای راکی جایی رخ داد که کمتر از غرب آمریکا رخ میدهند.
اما زلزله ۵.۲ در نزدیکی کوههای راکی در تگزاس در ۴ مه ۲۰۲۵، احتمال لرزهخیزی القایی ناشی از اکتشاف نفت و گاز مطرح میشود. تگزاس زلزلههای القایی انسانی به ویژه مرتبط با تزریق فاضلاب تجربه کرده است. زلزله ۴ مه ۲۰۲۵ چهارمین زمینلرزه با بزرگای ۵ تا ۵.۵ در این منطقه از سال ۲۰۲۰ است. سازمان زمینشناسی ایالات متحده و تکسنت (شبکه نظارت لرزهای تگزاس) مواردی را ثبت کردهاند که در آنها تزریق سیال (نه خود فرکینگ) باعث ایجاد زلزله شده است.
غرب تگزاس در مرز کوههای راکی به طور سنتی کمتر مستعد زلزله است. شکست هیدرولیکی (فرکینگ) به خودی خود به ندرت باعث زلزلههایی به این بزرگی میشود، اما تزریق طولانی مدت فاضلاب میتواند فشار منفذی روی گسلها را افزایش دهد و منجر به رویدادهای بزرگتر شود. زلزلههای القایی اغلب کم ژرفای (۲-۵ کیلومتر) هستند. افزایش ناگهانی زلزله در نزدیکی فعالیتهای صنعتی، نشاندهنده اثر انسان است.
ژرفای ۷.۵ کیلومتری زلزله ۵.۲ تگزاس (۴ مه ۲۰۲۵) موضوعی قابل بررسی در مورد القایی بودن یا نبودن آن است. حفاری متعارف اکتشاف نفت-گاز در بیشتر حوضههای تگزاس (به عنوان مثال، حوضه پرمین، ایگل فورد) به ندرت از ۳ تا ۴ کیلومتر فراتر میرود. شکست هیدرولیکی (فرکینگ): معمولاً در ژرفای ۲ تا ۴ کیلومتری رخ میدهد. چاههای تزریق فاضلاب نیز معمولاً سیالات را در ژرفای ۱ تا ۳ کیلومتری تزریق میکنند، اما میتوانند با افزایش فشار منفذی به مرور زمان بر گسلهای ژرفتر اثر بگذارند. ژرفای ۷.۵ کیلومتری بسیار ژرفتر از اکثر عملیات حفاری یا تزریق است.
تزریق یا استخراج سیالات ژرف (مثلاً چاههای دفع ژرف، افزایش بازیافت نفت) میتواند در موارد نادر، گسلهای ژرفتر را تحت اثر قرار دهد. تغییرات فشار ناشی از استخراج (نه فقط تزریق) میتواند گسلها را به مرور زمان، حتی در ژرفای بیشتر، بیثبات کند.
در منطقه با گسلهای ژرف از پیش موجود فعالیتهای صنعتی میتواند باعث لغزش در گسل شود حتی اگر خود حفاری در ژرفای 7.5 کیلومتری نباشد. زلزلههای طبیعی در تگزاس (هرچند نادر) میتوانند در ژرفای 5 تا 15 کیلومتری، به ویژه در نزدیکی گسلهای قدیمی در حاشیه حوضه و رشتهکوه راکی، رخ دهند. اگر تزریق فاضلاب سالها ادامه داشته باشد، میتواند به تدریج فشار بر یک گسل ژرف را افزایش داده و منجر به این زلزله شود.
بیشتر زلزلههای القایی در تگزاس (مثلاً رویدادهای آزل، دالاس-فورت ورث) در ژرفای ۲ تا ۵ کیلومتری رخ دادهاند. برخی از زلزلههای القایی در اوکلاهما (مثلاً زلزله ۵.۸ پاونی در سال ۲۰۱۶) به ژرفای ۵ تا ۷ کیلومتری رسیدند که به دفع فاضلاب ژرف مرتبط است.
برای تعیین اینکه آیا زلزله ۵.۲ (۴ مه ۲۰۲۵، ژرفای ۷.۵ کیلومتر) در منطقه کوههای راکی تگزاس با فعالیتهای نفت و گاز مرتبط است، باید دادههای خاص حفاری، فرکینگ و تزریق فاضلاب را در نزدیکی مرکز زلزله پیدا کنیم وسپس همپوشانی مکان زلزله با زیرساختهای نفت و گاز ، چاههای فعال و سایتهای فرکینگ، یافته شود. فیلتر داده ها بر اساس ژرفای (اگر چاهها بیش از ۵ کیلومتر باشند، میتوانند مرتبط باشند). از سوی دیگر بررسی نقشههای گسل و تاریخچه لرزهنگاری می تواند به جواب این سوال کمک کند که آیا زلزله روی یا در نزدیک یک گسل شناخته شده رخ داده است یا خیر.
در اوکلاهما زلزله ۳ سپتامبر ۲۰۱۶ با بزرگای ۵.۸ در پاونی در منطقه لرزهخیزی القایی، نزدیک چاههای دفع فاضلاب رخ داد و بزرگترین زلزلهای بود که تاکنون در این ایالت ثبت شده است. این زلزله پنج سال پس از دومین زلزله بزرگ، با بزرگای مشابه، رخ داد. زلزله پاونی در ژرفای حدود ۶ کیلومتر اتفاق افتاد.
*استاد دانشگاه
۴۷۴۷